ა) "საქართველო მსოფლიოს ბოლო ათეულშია წაკითხულის გააზრების, მათემატიკის ან ბუნებისმეტყველების საგნობრივი კომპეტენციების თვალსაზრისით"

ეს მსჯელობა არასწორია, რადგან დღეს არ არსებობს საერთაშორისო შედარებითი კვლევა, რომელშიც ყველა სახელმწიფო იღებს მონაწილეობას. PISA 2018-ში 79-მა სახელმწიფომ მიიღო მონაწილეობა გაეროს წევრი 193 სახელმწიფოდან. PISA-ს კვლევაში არ მიუღია მონაწილეობა მსოფლიო ბანკის კლასიფიკაციით დაბალი შემოსავლების მქონე 31 სახელმწიფოს, ხოლო დაბალი-საშუალო შემოსავლების მქონე 47 სახელმწიფოდან მხოლოდ ვიეტნამმა და კოსოვომ მიიღეს მონაწილეობა.

მოსწავლეების შედეგებისა და სახელმწიფოების ეკონომიკური ვითარების ურთიერთკავშირის ანალიზი აჩვენებს, რომ საშუალოდ, რაც უფრო ძლიერია სახელმწიფოს ეკონომიკა, მით უკეთეს შედეგებს აჩვენებენ მისი სკოლის მოსწავლეები. ამის გათვალისწინებით, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ საქართველო, ისევე როგორც ეკონომიკურ რეიტინგში (საშუალო-მაღალი შემოსავლის ქვეყანა) ამგვარ კვლევაშიც საშუალო ადგილს დაიკავებდა მსოფლიოში, ამ კვლევაში ყველა სახელმწიფო რომ იღებდეს მონაწილეობას. ასევე სხვაგვარად შევხედავდით ამ კვლევას, არსებული მონაცემები რომ სხვაგვარად იყოს წარმოდგენილი.

ბ) "განათლების სისტემის სწორ რეფორმას თუ გავატარებთ ჩვენი რეიტინგული მდგომარეობა გაუმჯობესდება"

უნდა გავაცნობიეროთ, რომ რეიტინგში წინ წასაწევად, არ არის საკმარისი, რომ ჩვენი მოსწავლეების ქულები გაუმჯობესდეს. ეს ქულები უნდა გაუმჯობესდეს სხვა სახელმწიფოების მოსწავლეების შედეგებთან მიმართებაში. თუ შემდეგ კვლევაში იგივე სახელმწიფოები მიიღებენ მონაწილეობას და საქართველო რეიტინგში წინ წაიწევს, ეს ნიშნავს, რომ ჩვენი სისტემა სხვა სისტემებზე უფრო სწრაფად უნდა განვითარდეს. ეს კი სხვადასხვა სირთულესთანაა დაკავშირებული: ა) სხვა სახელმწიფოები არასათანადოდ უნდა ცდილობდნენ განვითარებას, ჩვენთან შედეარებით ბ) ჩვენ არა უბრალოდ ჩვენი პრობლემების მოგვარებაზე უნდა ვზრუნავდეთ, არამედ იმაზეც, თუ როგორ ვაჯობოთ სხვა სახელმწიფოებს განათლების სისტემების რეფორმირებაში - რაც გულისხმობს მუდმივ მონიტორინგს იმის, თუ რას აკეთებენ სხვა სახელმწიფოები, რომ მათ არ ჩამოვრჩეთ.

გ) "PISA-ს კვლევა განათლების სისტემების ერთმანეთთან შედარების ობიექტური საშუალებაა"

ამ კვლევას ბევრი კრიტიკოსი ჰყავს აკადემიურ წრეებში. კრიტიკოსები მიუთითებენ მეთოდოლოგიურ პრობლემებზე, რომელთა არ გათვალისწინება შედეგების ანალიზისას სურათის დამახინჯებას იწვევს. აქ რამდენიმე პრობლემას მიმოვიხილავ

მონაწილეთა მოტივაცია
მოსწავლეები სხვადასხვა ქვეყანაში ტესტირებებში განსხვავებული სერიოზულობით იღებენ მონაწილეობას. მოსწავლეების მოტივაციის ასამაღლებლად სხვადასხვა ხერხს მიმართავენ. მაგალითად აშშ-ში სკოლებსა და მოსწავლეებს PISA-ს ტესტირებაში მონაწილეობისთვის ფულს უხდიან. აღმოსავლეთ აზიის სახელმწიფოებში ხშირად მოსწავლეებს მოუწოდებენ, რომ მათი სახელმწიფოს სასახელოდ მაქსიმალურად სერიოზულად მიუდგნენ საკუთარ ნაშრომებს. როგორია ქართველი მოსწავლეების მოტივაცია, როდესაც ამ ტესტებს ავსებენ? ამის შესახებ რაიმე ანალიზი ჯერ არ გამოქვეყნებულა. თუმცა ამ კვლევაში ჩართული ადამიანები ყვებიან, რომ მოსწავლეების გარკვეული ნაწილი ტესტირებებში მონაწილეობის ვალდებულებას ინდიფერენტულად ან აგრესიითაც კი ხვდება. 

ტესტებისა და სასწავლო პროცესის თანხვედრა
მოსწავლეები სხვადასხვა სახელმწიფოში განსხვავებულად მომზადებული არიან ამგვარი ტესტირებებისთვის. არის სახელმწიფოები, სადაც განათლების სისტემები ცდილობენ მოერგონ კვლევის ინსტრუმენტებს. ასეთ დროს მასწავლებლები იღებენ წინა ჯერზე ჩატარებულ ტესტების ნიმუშებს და შემდეგ კვლევაში მონაწილე მოსწავლეებს სპეციალურად ავარჯიშებენ მოსალოდნელი ტიპის კითხვებისთვის. საქართველოში აქამდე ქართულ ენაზე PISA-ს საკითხები არ გამოქვეყნებულა, მაშინ როდესაც სხვა ენებზე შეგიძლიათ უხვად ნახოთ ლიტერატურა, რომელიც PISA-სთვის მომზადებას ეხება. 2018 წლის ტესტირება კომპიუტერულად ჩატარდა. ამგვარი ტესტების კომპიუტერების გამოყენებით გამოცდილება არა მხოლოდ ქვეყნებს შორის განსხვავდება, არამედ ქვეყნის შიგნითაც - თუ ტექნოლოგიები არათანაბრად არის სახელმწიფოში გადანაწილებული. ამ ბმულზე შეგიძლიათ ნახოთ PISA 2018-ის კითხვის ნიმუში. შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქართველი მოსწავლეების ძალიან მცირე ნაწილს ჰქონდა ტესტის გაკეთებამდე ამგვარ ფორმატში მოცემული დავალებების კეთების გამოცდილება.

მონაწილეების შერჩევა
კვლევაში მონაწილე სახელმწიფოები განსხვავდება მოსწავლეების შერჩევის პრინციპიც. მაგალითად, ზოგიერთი სახელმწიფო მხოლოდ რამდენიმე რეგიონის მოსწავლის ტესტირებებს ატარებს. ასეთია მაგალითად ჩინეთ. ზოგ სახელმწიფოში თავად საგანმანათლებლო სისტემა რიყავს მოსწავლეებს სკოლებიდან მანამ, სანამ ტესტირებები ჩატარდება. ასეთი ვითარებაა მაგალითად ვიეტნამში, რომელიც მოულოდნელად მაღალ შედეგებს აჩვენებს. სასკოლო ასაკის ახალგაზრდების რაც უფრო ნაკლები წილი დადის სკოლაში, მით უფრო დიდია იმის ალბათობა, რომ ტესტირება შედარებით უფრო მოტივირებულებს და ასევე უფრო მეტად მომზადებულებს ჩაუტარდებათ. საქართველოშიც, ამ კვლევების პირველ ციკლის დროს მონაწილეობას მხოლოდ ქართულენოვანი სკოლების მოსწავლეები იღებდნენ. ბოლო კვლევაში, 2018 წელს უკვე არაქართულენოვანი სკოლებიც იყო ჩართული.

დ) "PISA-ს კვლევის შედეგებზე ორიენტაციას დადებითი შედეგები მოაქვს განათლების სისტემების განვითარებისთვის"

როდესაც 2000 წელს პირველად ჩატარდა პიზას კვლევა, შედეგებმა დიდი მღელვარება გამოიწვია გერმანიაში. ამას მოყვა ზოგადი და სკოლამდელი განათლების სისტემების რეფორმირების მცდელობები, გამოიცა ლიტერატურა, ჩატარდა უამრავი კონფერენცია და სხვ. გერმანიამ მართლაც გააუმჯობესა თავისი შედეგები. თუმცა, გარკვეული პერიოდის შემდეგ შედეგებმა გაუარესება დაიწყო. სკანდალები სხვა სახელმწიფოებშიც (მაგ. იაპონია) იყო, მაგრამ რაიმე მნიშვნელოვანი გაუმჯობესების მიღწევა ვერ მოხერხდა.

მნიშვნელოვანია იმის გააზრებაც, რომ PISA-ს კვლევას უარყოფითი გავლენაც მოაქვს განათლების სისტემებზე. როგორც განათლების ცნობილი მკვლევარი და მრავალმხრივი ინტელექტის თეორიის ავტორი, ჰოვარდ გარდნერი აღნიშნავს, პოლიტიკოსების ინტერესი ხდება რეიტინგული ადგილის გაუმჯობესება და არა იმ პრობლემების აღმოფხვრა, რომელიც სისტემას გააჩნია. ამას პიზას მოკლევადიანი ციკლებიც უწყობს ხელს. კვლევა სამ წელიწადში ერთხელ ტარდება და ამიტომაც ორიენტაცია კეთდება მოკლევადიან გეგმებზე, რომ რაც შეიძლება სწრაფად მოხდეს შედეგების გაუმჯობესება. სწორედ ამიტომ, 2014 წელს რამდენიმე ათეულმა მეცნიერმა და განათლების ექსპერტმა PISA-ს კვლევების უფრო მეტი გამჭვირვალება და ციკლებს შორის დროის გახანგრძლივება მოითხოვა.

ე) "წინა კვლევასთან შედარებით გვაქვს მნიშვნელოვანი ვარდნა/წარმატება"
თუ სახელმწიფოში რაიმე განსაკუთრებული ცვლილება არ ხდება, სამ წელიწადში განათლების სისტემის შედეგები მხოლოდ უმნიშვნელოდ იცვლება. ამას ქვემოთ მოცემულ ილუსტრაციაზეც ხედავთ.
უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ამ კვლევას, ისევე როგორც სხვა ნებისმიერ კვლევას ახასიათებს შერჩევის სტატისტიკური ცდომილება. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ქულების განსხვავება ნაწილობრივ ამ ცდომილებითაც აიხსნება. სხვაგვარად რომ განვმარტოთ, იმავე წელს რომ იგივე მეთოდოლოგიით რომ ჩაგვეტარებინა პიზას კვლევა, გარკვეული ალბათობით განსხვავებულ ქულებს მიიღებდნენ ჩვენი მოსწავლეები.

ვ) "ქართული სკოლა მოსწავლეს სათანადო განათლებას არ აძლევს"

პიზას კვლევა არაფერს არ ამბობს ინდივიდუალურ სკოლაზე. ამ კვლევის დროს წარმოებული მონაცემებით შეგვიძლია დავადგინოთ ქვეყნის საშუალო მონაცემი და ასევე საშუალო მონაცემები სკოლის ტიპების მიხედვით. ქვემოთ მოცემული ცხრილი გვაჩვენებს, რომ სხვადასხვა ტიპის დასახლების მოსწავლეების საშუალო შედეგები ერთმანეთისგან განსხვავდება. სკოლებს შორის მონაცემები კიდევ უფრო განსხვავებულია.

PISA 2018-ში, ჩვენი დიდი ქალაქების სკოლების მნიშვნელოვანი ნაწილის მოსწავლეების შედეგები ეკონომიკური თანამშრომლობის ქვეყნების მოსწავლეების საშუალო ქულას უახლოვდება. შესაბამისად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საქართველოში გვაქვს მნიშვნელოვანი განსხვავება სკოლებს შორის. გვაქვს სკოლები, რომლებიც მოსწავლეებს სხვა სკოლებთან შედარებით, მათ შორის საერთაშორისო თვალსაზრისითაც, უკეთ უვითარებენ გარკვეულ უნარებს.

ჩემი ყურადღება მიიქცია რამდენიმე რჩევამ, რომლებიც ორგანიზაციებისა და კონფერენციების მუშაობას ეხება. მაშინვე გამახსენდა, როგორ მუშაობს განათლების სისტემა, სკოლები, უნივერსიტეტები... 

შეხვედრებთან და კონფერენციებთან დაკავშირებით, საბოტაჟის სახელმძღვანელოში წერია, რომ კარგი იქნება თუ:

1. მუდმივად მოითხოვთ, რომ ყველაფერი გაკეთდეს დადგენილი წესების მიხედვით. არასოდეს არ მისცეთ უფლება, რომ მოკლე გზით იმოქმედონ.
2. გამომსვლელი ისაუბრებს რაც შეიძლება ხანგრძლივად. საკუთარი მოსაზრების საილუსტრაციოდ კარგი იქნება გრძელი, დაუსაბუთებელი ამბების მოყოლა და პირადი ცხოვრებისეული მაგალითების მოყვანა.  არასოდეს თქვათ უარი რაიმე "პატრიოტული" კომენტარზე.
3. ყოველთვის, როდესაც ეს შესაძლებელია, გადასცემთ საკითხს სპეციალურად შექმნილ კომიტეტებს "შემდგომი შესწავლისთვის". შეეცადეთ, რომ კომიტეტები რაც შეიძლება ფართო იყოს, არანაკლებ 5 ადამიანით დაკომპლექტებული. 
4. ისაუბრებთ არარელევანტურ თემაზე, რაც შეიძლება ხშირად.
5. მოითხოვთ წერილების, ოქმებისა და რეზოლუციების ტექსტების სიზუსტის დახვეწას.
6. მოითხოვთ იმ საკითხების ხელახლა განხილვას, რომლებიც წინა შეხვედრაზე უკვე გადაწყდა. შეეცადეთ, რომ ეჭქვეშ დადგეს საკითხის დადგენილი გადაჭრის გზა.
7. მოითხოვთ "სიფრთხილეს". იყავით "წინდახედული" და მოითხოვეთ თქვენი კოლეგებისგანაც "წინდახედულება". ითხოვეთ რომ არ იმოქმედონ ზედმეტად სწრაფად, რაც შეიძლება შემდგომში უხერხული ვითარების საფუძველი გახდეს. 
8. იღელვებთ გადაწყვეტილების საფუძვლიანობის შესახებ. იკითხეთ, თუ რამდენად აქვს თქვენ ჯგუფს იმის იურიდიული საფუძველი, რომ ამ საკითხზე იმუშაოს. ხომ არ შეეწინააღმდეგება თქვენი გადაწყვეტილება თქვენი ზემდგომი ეშელონების შემუშავებულ პოლიტიკას?

ორგანიზაციების მუშაობასთან დაკავშირებით სხვა საინტერესო რჩევებიც არის. მაგალითად:

• მოითხოვეთ მითითებები წერილობითი ფორმით.
• მუშაობისას თავდაპირველად უმნიშვნელო საკითხები განიხილეთ. 
• სულისკვეთების დასაცემად არაკომპეტენტურ მუშაკებს სამუშაო მოუწონეთ, დააწინაურეთ ისინი დაუმსახურებლად, დაჩაგრეთ კომპეტენტურები და გააკრიტიკეთ მათი ნამუშევარი.
• დაგეგმეთ შეხვედრები და განხილვები მაშინ, როდესაც უფრო მნიშვნელოვანია საქმის კეთება. 
• გაამრავლეთ ქაღალდის საქმე მაშინაც, როდესაც ეს აუცილებელი არ არის.
• იმუშავეთ რაც შეიძლება ნელა. 
• შექმენით შთაბეჭდილება, რომ ინსტრუქციები ზედმეტად რთულია.
• იმუშავეთ დაბალი ხარისხით და დააბრალეთ წარუმატებლობა ცუდ აღჭურვილობასა და ინსტრუმენტებს.
• არ გადასცეთ თქვენი გამოცდილება ნაკლებად მცოდნე მუშაკს. 
• როდესაც გკითხავენ, რაც შეიძლება გრძელი და გაუგებარი ახსნა-განმარტებები მოიფიქრეთ.

საბოტაჟის სახელმძღვანელო შეგიძლიათ იხილოთ CIA-ს გვერდზე, ამ ბმულზე https://www.cia.gov/news-information/featured-story-archive/2012-featured-story-archive/simple-sabotage.html

რუბრიკა - რა გვაქვს სასწავლი სხვებისგან?

რადგან ჰარვარდის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებული ვარ, დღეს მე მის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრებისა და კურსდამთავრებულთა ასოციაციის დირექტორს ვირჩევ. იხ. მიმაგრებული ფოტო. უნივერსიტეტი მიგზავნის სპეციალურ მეილს, ელექტრონული რეგისტრაციის დეტალებს და მომიწოდებს რომ ჩავერთო ამ პროცესში. 

გესმით ხომ ეს რას ნიშნავს? მსოფლიოში ერთ-ერთი საუკეთესო უნივერსიტეტი, რომლის ბიუჯეტი შარშან იყო 5.2 მილიარდი აშშ. დოლარი და რომელიც 47 მილიარდ აშშ. დოლარად შეფასებულ აქტივებს ფლობს, არა მხოლოდ საშუალებას მაძლევს, არამედ ცდილობს ჩამრთოს მის მთავარ მმართველ ორგანოს არჩევნებში.

ჩვენი უნივერსიტეტების უმეტესობაში:

საინტერესო ექსპერიმენტი ჩატარდა, რომ დაედგინა, განსხვავდება თუ არა ტესტების მიმართ დამოკიდებულება სხვადასხვა კულტურაში და ხომ არ მოქმედებს ეს დამოკიდებულებები ტესტირების შედეგებზე. სკოლის მოსწავლეების ტესტირება ჩატარდა აშშ და ჩინეთში. ტესტის ჩატარების დღეს, ექსპერიმენტში მონაწილე ერთ ჯგუფს (ერთი აშშ-ში და ერთი ჩინეთში), მოულოდნელად მისცეს ფული და შეპირდნენ, რომ ეს ფული მათ დარჩებოდა, თუ ყველა კითხვაზე სწორ პასუხს გასცემდნენ. მცდარ პასუხზე მათ ფული აკლდებოდათ. 

ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ აშშ-ში, ფულადმა სტიმულმა გააუმჯობესა ტესტების შედეგები, ჩინეთში კი არა. ამერიკელ მოსწავლეებს შორის, ტესტების შედეგების გაუმჯობესება მათ გაუჭირდათ, რომლებსაც წინასწარი მონაცემებით დაბალი ცოდნა ჰქონდათ. საშუალო და მაღალი მოსწრების მოსწავლეების შედეგები კი გაუმჯობესდა. მკვლევართა აზრით, სამოტივაციო სტიმულებზე ჩინელ და ამერიკელ მოსწავლეების რეაქციის განსხვავება გამოწვეული იყო იმით, რომ ჩინელი ბავშვები ამ სტიმულის გარეშეც სერიოზულად უდგებოდნენ ტესტირებას, აშშ-ში კი შედარებით უფრო ნაკლებად.

კვლევის მონაცემებზე დაყრდნობით, ავტორებმა გააკეთეს  იმის სიმულირება, რა მოხდებოდა საერთაშორისო შეფასება PISA 2012-ში მონაწილეობისას ამერიკელ ბავშვებს რომ მაღალი მოტივაცია ჰქონოდათ. ასეთ შემთხვევაში, საერთაშორისო რანჟირებაში 65 მონაწილე ქვეყანას შორის, აშშ 36-ე ადგილის ნაცვლად, მე-19-ეს დაიკავებდა. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ჩაითვლებოდა, რომ აშშ საუკეთესო ერთ მესამედში შედის და არა საშუალო შედეგების მქონე ქვეყნებში. 

როდესაც საერთაშორისო შედარებითი შეფასებები ტესტირებების საფუძველზე ტარდება, შესაძლებელია მკვლევარები და პოლიტიკოსები შეცდომას უშვებენ, როდესაც ამ ტესტირების მონაცემებზე დაყრდნობით ერთი ქვეყნის განათლების (ცოდნის) დონეს მეორესას ადარებენ. თუ ერთ ქვეყანაში უფრო სერიოზულად, უფრო მეტი მონდომებით უდგებიან ტესტებს, ვიდრე მეორეში, მაშინ შესაძლოა საერთაშორისო კვლევებში (PISA, PIRLS, TIMSS, SAMEQ და სხვ.) განსხვავება არა იმდენად განათლების ხარისხს შორის განსხვავებას აჩვენებდეს, არამედ განათლებაში არსებული მონიტორინგის სისტემებისადმი მოსწავლეების დამოკიდებულებასაც. 

კვლევის შესახებ შეგიძლიათ წაიკითხოთ ამ სტატიაში http://www.nber.org/papers/w24004.pdf

ლეიკვილის ფერმა, 

ბოის, ვირჯინია
12 თებერვალი, 1957

ძვირფასო ბატონო ეიზენჰაურ, 

მე ცხრა წლის ვარ და ვარ თეთრი, მაგრამ სეგრეგაციის შესახებ მრავალი წუხილი მაქვს. რატომ უნდა გრძნობდნენ ადამიანებით თავს ასე თავიანთი კანის ფერის გამო? მე რომ ჩემი სახე შავად შემეღება, არცერთ საჯარო სკოლაში არ შემიშვებდნენ და ა.შ. ჩემი გრძნობები არ იცვლება, მხოლოდ ჩემი კანის ფერი. 

დიდი ხნის წინ, შობა დღეს, იესო ქრისტე დაიბადა. როგორც გახსოვთ, ის დაიბადა სამყაროს გადასარჩენად. არა მხოლოდ თეთრი ადამიანების, არამედ შავის, ყვითლის, წითლის და ყავისფრის. 

ფერადკანიან ადამიანებს შანსი არ ეძლევათ. "მათ კარგი განათლება არ აქვთ", ამბობს მრავალი ადამიანი. მათი ბრალია თუ მათი მამები ისეთი ღარიბები არიან, რომ ადრე ასაკიდანვე გამოყავთ, რომ სამსახური იპოვონ? მოსამზადებელი სკოლების მხოლოდ 2%-ია ფერადკანიანი ხალხისთვის.  

და მერე რა, რომ მათი კანი შავია? მათ აქვთ გრძნობები და რაც მთავარია ისინი ღმერთის ხალხია. 

გთხოვთ, მისტერ ეიზენჰაუერ, გთხოვთ შეეცადოთ და აიძულოთ სკოლებს და სხვა რაღაცეებს, მიიღონ ფერადკანიანი ადამიანები. 

პატივისცემით,

კატარინა დრიუ გილპინი

--------------------------------------------------------------------------

დღეს ეს გოგონა, დრიუ გილპინ ფაუსტი, მსოფლიოში ყველაზე გავლენიანი უმაღლესის, ჰარვარდის უნივერსიტეტის რექტორია. 

მასთან საინტერესო ინტერვიუ შეგიძლიათ მოისმინოთ და წერილის ინგლისური ვერსია შეგიძლიათ ნახოთ ამ ლინკზე

http://freakonomics.com/2015/09/03/the-president-of-harvard-will-see-you-now-a-new-freakonomics-radio-episode/

მასწავლებლების კატეგორიების მიხედვით ხელფასების გაცემის სისტემა ლატვიაში 2009 წლიდან დანერგეს. სისტემით უკმაყოფილოა განათლებაში მონაწილე ყველა მხარე, მაგრამ მისი შეცვლა უჭირთ. მნიშვნელოვანია, რომ ეს გამოცდილება საქართველოშიც გაიზიარონ, სადაც მასწავლებლების მსგავსი ლოგიკის მატარებელ ე.წ. “სქემას” ნერგავენ.

ლატვიაში ვატარებ კვლევას განათლების პოლიტიკის შესახებ. ჩავატარე 22 ინტერვიუ. ვესაუბრე სკოლების დირექტორებს, არასამთავრობო ორგანიზაციების წევრებს, რამდენიმე ყოფილ მინისტრს, ეკონომისტებს, საზოგადოებრივი ურთიერთობების სპეციალისტებს, სოციოლოგებს, მასწავლებლების ტრენერებს, პროფესიული და დამსაქმებელთა კავშირების წევრებს.

ყველა ერთხმად ამბობს, რომ სქემა გასაუქმებელია. ამის არგუმენტები, რაც აქ დასახელდა არის:

• კატეგორიებად მასწავლებლების განაწილება არ ემთხვევა რეალურ სურათს. მაღალ კატეგორიას აქ ფლობენ ისინი, რომლებიც სულაც არ არიან საუკეთესო მასწავლებლები, არამედ ისინი, რომლებსაც ბევრი დროისა და ენერგიის დახარჯვა უნდათ ქაღალდებთან მუშაობაზე. სკოლებში საუკეთესო მასწავლებლები ხშირად მესამე კატეგორიაში არიან (ლატვიაში 5 კატეგორიაა)
• კატეგორიები არ მეტყველებს განათლების ხარისხზე. მოსწავლეები იმ სკოლებში, სადაც მაღალი კატეგორიის მასწავლებლების მაღალი კონცენტრაციაა სულაც არ აჩვენებენ უკეთეს შედეგებს გამოცდებზე.
• მაღალი კატეგორიის მასწავლებლებისგან ელიან, რომ ისინი მენტორობას გაუწევენ სხვებს, ჩაატარებენ კონსულტაციებს და ა.შ. ეს ნიშნავს, რომ ისინი მოწყდებიან თავიანთ ძირითად სამუშაოს, და ამ საათებს შედარებით უფრო დაბალი კატეგორიის მასწავლებლები დაიკავებენ. ეს კი განათლების ხარისხს არ უწყობს ხელს.

და ბოლოს, ყველაზე მნიშვნელოვანი: იმის გამო, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტი შეზღუდულ თანხას გულისხმობს, კატეგორიებად განაწილება შეუძლებელია კატეგორიების მიხედვით კვოტების დაწესების გარეშე. ეს ნიშნავს, რომ მაგ. მეხუთე კატეგორიაში შეიძლება იყოს მასწავლებლების მხოლოდ რაღაც განსაზღვრული რაოდენობა. ეს კი ნიშნავს, რომ კატეგორიაში მოხვედრა ხდება არა საკუთარი პროფესიონალიზმის დამტკიცებით, არამედ სხვასთან კონკურენციით. ეს ნიშნავს იმას, რომ მასწავლებლებს აწყობთ, რომ მათი კოლეგები იყვნენ წარუმატებლები, რადგან ეს მათ შანსებს უმატებთ, რომ ზედა კატეგორიაში გადავიდნენ. ასევე, მასწავლებლებს არ შეუძლიათ კატეგორიაში გადასვლა, თუ იმ კატეგორიაში ადგილები შევსებულია. ეს კი მათ მოტივაციაზე უარყოფითად მოქმედებს.

რატომ არ აუქმებენ ამ კატეგორიებს? პასუხი ყოველთვის ერთია: ვერ შევიმუშავეთ სისტემა, თუ როგორ უნდა გადანაწილდეს ფული, კატეგორიების გაუქმების შემდეგ. ყველას, გარდა დაბალი კატეგორიის მასწავლებლების, ეშინია, რომ ფულს დაკარგავს.