Featured

წერილი "უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტების" კანონპროექტთან დაკავშირებით

by March 06, 2023



საქართველოს პარლამენტის განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტის თავჯდომარეს, ბატონ გიორგი ამილახვარს


საქართველოს პარლამენტის განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტის წევრებს


ძვირფასო პარლამენტარებო, 

ორი წლის წინ განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტის ადრეული და სკოლამდელი განათლების სამეცნიერო-საკონსულტაციო საბჭოს წევრობას დავთანხმდი, რადგან ეს კიდევ ერთ საშუალებას გამიჩენდა, რომ ენერგია საზოგადო საქმისთვის დამეხარჯა. მინდა ეს შესაძლებლობა გამოვიყენო და მოგმართავთ თხოვნით, რომ არ დაუჭიროთ მხარი საკანონმდებლო ინიციატივას უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტების რეესტრის შექმნასთან დაკავშირებით. ამგვარი რეგულირება განათლებისა და მეცნიერების სფეროში არსებული ვითარების გაუარესებასა და ახალი პრობლემების გაჩენას გამოიწვევს. 


პოლიტიკის ნებისმიერ ინსტრუმენტი, მათ შორის საკანონმდებლო რეგულაცია საჭიროა შეფასდეს ერთი მხრივ არსებულ სოციალურ თუ პოლიტიკურ პრობლემასთან მიმართებაში, რომლის მოგვარებასაც ის ცდილობს. მეორე მხრივ კი მნიშვნელოვანია შეფასდეს არა ერთი, არამედ რამდენიმე ჩვენთვის მნიშვნელოვანი ღირებულების მიხედვით. თავიდან განვიხილავ, თუ რატომ არ არის ეს საკანონმდებლო ინიციატივა მართებული პრობლემების მოსაგვარებლად. შემდეგ შევეცდები ავხსნა, თუ რატომ შეიძლება შეფასდეს ეს ინიციატივა უარყოფითად სხვადასხვა ღირებულების მიხედვით. 


ინიციატივის დასაბუთება

განათლებისა და მეცნიერების სფეროში სხვადასხვა აქტუალურ პრობლემას შორის უცხოეთის გავლენებთან დაკავშირებით რაიმე დასაბუთებული გამოწვევა არ ჩანს. არ არსებობს რაიმე კვლევა ან საზოგადოებრივი ინიციატივა, წუხილი, რომელიც აშკარას გახდიდა, რომ უცხოეთიდან შემოსული ფინანსური რესურსები საგანმანათლებლო ან სამეცნიერო სივრცეში რაიმე ხიფათს ქმნის, ემუქრება საზოგადოებრივ წესრიგს, ჩვენ მისწრაფებებს თუ საჭიროებების გადაჭრის შესაძლებლობებს. 


ვითარება სრულიად საწინააღმდეგოა. დღეს, განათლებისა და მეცნიერების სფეროში, საქართველოში მრავალი დადებითი პროექტი ხორციელდება საქართველოს მეგობარი ქვეყნების ფინანსური მხარდაჭერით. ჩვენი შვილები სწავლობენ სკოლებსა და უნივერსიტეტებში, რომლებიც მნიშვნელოვან ფინანსურ, მატერიალურ და ინტელექტუალურ დახმარებას იღებენ აშშ-ს, ევროპის სახელმწიფოების, კერძო ფონდებისა და მულტილატერალური საერთაშორისო განვითარების სააგენტოებისგან. 


საერთაშორისო მხარდაჭერის პროგრამების მეშვეობით იქმნება ახალი კურიკულუმები, სახელმძღვანელოები, ითარგმნება სამეცნიერო და პროფესიული ლიტერატურა, მიმდინარეობს პროფესორებისა და სკოლის მასწავლებლების კომპეტენციების ამაღლების ღონისძიებები. ტარდება საერთაშორისო კონფერენციები. მიმდინარეობს მოსწავლეების, სტუდენტების, მასწავლებლებისა და მეცნიერების საერთაშორისო თანამშრომლობის პროექტები. რაც მნიშვნელოვანია, ამ პროექტების უმეტესობა, მათ შორის მათი, რომელსაც არასახელმწიფო ორგანიზაციები ახორციელებენ, მიმდინარეობს საქართველოს სახელმწიფოსთან შეთანხმებითა და სახელმწიფოს მხარდაჭერით. 


ამგვარ ვითარებაში, უცხო ქვეყნის გავლენების გასაკონტროლებლად შემოღებული კანონი რომელიც საგანმანათლებლო საქმიანობასაც შეეხება არა რაიმე პრობლემის შემცირებას, არამედ ახალი პრობლემების გაჩენას გამოიწვევს. ეს უფრო თვალსაჩინო გახდება, თუ ამ ინიციატივას სხვადასხვა მნიშვნელოვანი ღირებულების მიხედვით შევაფასებთ. ვფიქრობ, რომ ამ შემთხვევაში რელევანტური იქნება შემდეგი ღირებულების მიხედვით ვიმსჯელოთ: გამჭვირვალება, სამართლიანობა, მორალურობა და თავისუფლება.


გამჭვირვალება
საკანონმდებლო ინიციატივის მხარდამჭერები აცხადებენ, რომ კანონი უფრო გამჭვირვალეს გახდის არასამთავრობო და მედია ორგანიზაციების მოქმედებას. დიახ, დაფინანსების გამჭვირვალება მნიშვნელოვანია. თუმცა, განათლების სფეროში მოქმედი არასამთავრობო თუ საგანმანათლებლო ორგანიზაციების საქმიანობას თუ გადავხედავთ, მათი ფინანსები ისედაც გამჭვირვალეა, როგორც საქართველოს უკვე არსებული კანონმდებლობის შესაბამისად, ასევე დონორი ორგანიზაციების მრავალი და რთული ფინანსური აღრიცხვების მოთხოვნის გამო. აქედან გამომდინარე, ახალი კანონი უფრო გამჭვირვალეს საგანმანათლებლო სფეროში მოქმედი არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობას არ გახდის.


სამართლიანობა

ახალი საკანონმდებლო ინიციატივის მიხედვით, ყველა ორგანიზაცია, რომელიც თავისი ფინანსების მნიშვნელოვან ნაწილს უცხოური წყაროებიდან იღებს უნდა დარეგისტრირდეს როგორც უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტი. ეს მოთხოვნა უსამართლოა, რადგან ორგანიზაციები რომლებიც ემსახურებიან საკუთარ საზოგადოებას, მათ მიერ იდენტიფიცირებული პრობლემების გადაჭრას, საზოგადოებაში ცოდნის ამაღლებას, არ შეიძლება განიხილებოდეს, როგორც სხვა სახელმწიფოს გავლენის გამტარებელი იმის გამო, რომ მათ მხარდაჭერა საერთაშორისო დახმარების ფონდების მეშვეობით მოიპოვეს. უსამართლოა რომ სახელმწიფომ ადამიანების საქმიანობას უწოდოს ის, რასაც ეს საქმიანობა არ იმსახურებს.


მორალურობა

ცნებების დეფინიცია იცვლება მათი გამოყენების კონტექსტიდან გამომდინარე. “უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტის” აღქმა იმ საზოგადოებაში, სადაც რამდენიმე ათწლეულის წინ უცხო ქვეყნის აგენტებს უწოდებდნენ იმ ადამიანებს, რომლებიც არ ემორჩილებოდნენ სახელმწიფოს იდეოლოგიას სხვაა და განსხვავდება იმავე ცნების დეფინიციისგან სხვა საზოგადოებაში, რომელსაც ტოტალიტარიზმის საკუთარი გამოცდილება არ გააჩნია. ამორალურია, რომ სახელმწიფომ გააჩინოს შანსი, რომ საქართველოში დამოუკიდებელ ორგანიზაციებს, ცოდნის შექმნასა და გადაცემაზე მომუშავე ადამიანებს უცხო ქვეყნის აგენტების სახელი მიეწებოთ. ეს დაამცირებს ამ ხალხს და უარყოფითად განაწყობს საზოგადოების ნაწილს იმ მნიშვნელოვანი საქმიანობის მიმართ, რასაც ეს ადამიანები ეწევიან. 


არსებობს მოსაზრება, რომ ეს კანონი შეიძლება არ შეეხოს საგანმანათლებლო ორგანიზაციებს. ეს დათქმა საკმარისი არ არის, რადგან საგანმანათლებლო საქმიანობას არა მხოლოდ საგანმანათლებლო ორგანიზაციებად დარეგისტრირებული გაერთიანებები ეწევიან. არაფორმალური განათლება არანაკლებ მნიშვნელოვანია ვიდრე ფორმალური. მრავალი საზოგადოებრივი ჯგუფი და ორგანიზაცია ეწევა ფორმალურად საგანმანათლებლო ორგანიზაციად დარეგისტრირების გარეშე პროექტებს სათემო შესაძლებლობების გასაძლიერებლად, სხვადასხვა გარიყული ჯგუფის საზოგადოებაში ინტეგრირებისთვის, მშობლების, ფერმერების, მწარმოებლების და პროფესიონალების მთელი სიცოცხლის მანძილზე განათლებისთვის. 


თავისუფლება

ცხადია “აგენტების” კანონს აქვს სხვა მრავალი რისკიც, რაც დიდი ალბათობით ქართული საზოგადოების სამოქმედო პირობებისა და მისი საერთაშორისო მისწრაფებების გაუარესებასაც გამოიწვევს. თუმცა, ამ წერილში მე ამ საფრთხეებს დეტალურად არ შევეხები ადრესატი კომიტეტის კომპეტენციიდან გამომდინარე. თუმცა აქვე მნიშვნელოვანია იმაზე დაფიქრება, რომ ამგვარი კანონის მიღება დიდი ალბათობით გამოიწვევს განათლების სფეროში მრავალი მნიშვნელოვანი დამოუკიდებელი, თავისუფალი საქმიანობის შეზღუდვას.


საკანონმდებლო ინიციატივის მიხედვით, ორგანიზაციები, რომლებიც უსამართლოდ მიიჩნევენ მათთვის უცხო ქვეყნის აგენტის იარლიყის მიწებებას და მას არ დაემორჩილებიან - დაჯარიმდებიან და დაიხურებიან. ჩვენ ვიცით, რომ მსგავს კანონებს გამოუწვევიათ საგანმანათლებლო და სამეცნიერო საქმიანობის ავტონომიურობის კლება. ასე შეიზღუდა ცნობილი საერთაშორისო ორგანიზაციის, მემორიალის საქმიანობა რუსეთში. საზოგადოება მემორიალი ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირში არსებობდა და ზრუნავდა არა მხოლოდ ისტორიის გამოკვლევაზე, ცოდნის გავრცელებაზე, არამედ ასევე თანამედროვეობაში ადამიანის უფლებების დაცვაზეც. მისი უმნიშვნელოვანესი საქმიანობის გამო მემორიალმა 2022 წელს მშვიდობის დარგში ნობელის პრიზიც დაიმსახურა. მემორიალის შეზღუდვის პროცესი მაშინ დაიწყო, როდესაც უსამართლოდ ჩათვალეს მათთვის უცხო ქვეყნის აგენტების იარლიყის მიწებება.


საგანმანათლებლო ორგანიზაციების თავისუფლება, რომ სახელმწიფოსგან დამოუკიდებლად აწარმოონ თავიანთი საქმიანობა სახელმწიფოს ინტერესსაც ემსახურება. არასამთავრობო სექტორი, რომელიც სახელმწიფო პოლიტიკას კრიტიკულად აფასებს და პოლიტიკის განსხვავებულ ინსტრუმენტების შემუშავებაზე მუშაობს მნიშვნელოვანი რესურსია განათლების სისტემის გასაძლიერებლად. საგანმანათლებლო ორგანიზაციები კი, რომლებიც დაშინებულები არიან დახურვის, უარყოფითი იარლიყების მიწებებით, ადვილად ექვემდებარებიან სამთავრობო კონიუნქტურას და ვერ იჩენენ დამოუკიდებელ ინიციატივებს. 


ალბათ მნიშვნელოვანია იმის გაცნობიერებაც, რომ თქვენს მიერ მიღებული კანონი არა მხოლოდ თქვენი საპარლამენტო საქმიანობის დროს იქნება მოქმედი. წარმოიდგინეთ საკუთარი თავი მას შემდეგ, რაც თქვენი მანდატი ამოიწურება. რამდენად გექნებათ სურვილი, რომ რომელიმე თქვენი ღირებულებებისთვის მიუღებელმა პარტიამ არჩევნებში გამარჯვების შემდეგ შეგიზღუდოთ საგანმანათლებლო ან სამეცნიერო საქმიანობა თქვენივე მიღებული კანონის გამოყენებით?


იმედი მაქვს, რომ ამ წერილში მოყვანილი მსჯელობა დაგეხმარებათ საკუთარი გადაწყვეტილების უკეთ შეფასებაში და იმის გააზრებაში, რომ უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტების შესახებ საკანონმდებლო ინიციატივა ნაკლები სიკეთისა და დიდი ზიანის, საფრთხის მომტანია ჩვენი საზოგადოებისთვის, მათ შორის საგანმანათლებლო და სამეცნიერო სფეროსთვის. იმედი მაქვს, რომ ამ საკანონმდებლო ინიციატივას განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტის წევრები მხარს არ დაუჭერთ.


პატივისცემით

სიმონ ჯანაშია


განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტის

ადრეული და სკოლამდელი განათლების სამეცნიერო-საკონსულტაციო საბჭოს წევრი


3 მარტი, 2023 წელი. 

განათლება, სუსი და ეკლესია

by January 15, 2023
2023 წლის იანვარში, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ გამოაქვეყნა მის Facebook გვერდზე, რომ მინისტრი, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსთან, გორის უნივერსიტეტის რექტორთან, გორის მერთან და პარლამენტის წევრთან ერთად ეწვია გორისა და ატენის მიტროპოლიტის მიერ ორგანიზებულ ფესტივალს [1]. როგორც სამინისტრო გვატყობინებს:
"მიხეილ ჩხენკელი და გრიგოლ ლილუაშვილი ფესტივალის ფარგლებში გამართულ ღონისძიებებს – სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის აღსაყდრებიდან 45 და დაბადებიდან 90 წლის იუბილესადმი მიძღვნილ კონფერენციას და კალიგრაფიის კონკურსს დაესწრნენ. კონფერენციაზე დამსწრე საზოგადოების წინაშე მოხსენებებით წარდგნენ მოსწავლეები და გორის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტები. ამასთან, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსმა ხელნაკეთი ნივთების გამოფენაც დაათვალიერეს და მოზარდების ნამუშევრებსა და შემოქმედებას პირადად გაეცნენ."

ამ ამბავში უამრავი პრობლემა შეიძლება დაინახოს ადამიანმა. ყველაზე სახიფათო კი ალბათ ისაა, რომ განათლების სისტემა ნელ-ნელა კარგავს დემოკრატიული საზოგადოების ფორმირებისთვის მნიშვნელოვანი საგანმანათლებლო პროცესის ორგანიზების ფუნქციას და სულ უფრო მეტად ძალაუფლების მქონე სტრუქტურების ინტერესების გამტარებელი და დამცველი ხდება.

ამ თემაზე ხელოვნურ ინტელექტს [2] ვთხოვე დაეწერა ლექსი, რომელსაც ქვემოთ გთავაზობთ, ასევე ხელოვნური ინტელექტის თარგმანით [3]. სამწუხარო ისაა, რომ  ხელოვნური ინტელექტი ხშირად უფრო უკეთ იაზრებს პრობლემას, ვიდრე ჩვენი მოქალაქეების მნიშვნელოვანი ნაწილი. 

In the halls of power, where secrets keep, Lies a collaboration, dark and deep. A minister, a church, and secret police, Together they wield their power with ease.

The minister of education holds the key, To shaping young minds, and making them free. But the church, it whispers, its own agenda too, And the secret police, they watch all that's true.

Together they shape the thoughts of the youth, Guiding them down paths that lead to truth. But whose truth is it, that they espouse? And at what cost, do they wield their power?

The minister speaks of progress and growth, But the church, it speaks of tradition and oath. And the secret police, they watch and they wait, For those who dare to question or debate.

In the halls of power, where secrets keep, Lies a collaboration, dark and deep. But the people, they see through the lies, And they'll fight for the truth, until it shall rise.

ჩხოროწყუს "საქმე" - ტუალეტის დასუფთავება

by February 01, 2021
გუშინ გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ჩხოროწყუს სკოლის მოსწავლეების ნაწილმა ადგილობრივი მერიის დასუფთავებაში, მათ შორის საპირფარეშოების გაწმენდაში მიიღო მონაწილეობა. 



როგორც სიუჟეტიდან ვიგებთ, მოსწავლეები დირექტორის თანხმობით გაკვეთილების შემდეგ წავიდენენ მერიაში, დაასუფთავეს სხვადასხვა სათავსო, მათ შორის საპირფარეშოც. 

ამ ამბავში რამდენიმე პრობლემური მხარეა:

პირველი, მედია ამ ამბავს ფუთავს, როგორც ბავშვების ძალდატანებისა და ღირსების შემლახავ საქმიანობაში ჩართვას. "ახეხინეს" წერენ სტატიებში, სოციალურ ქსელებში, ამბობენ სიუჟეტებში. ბავშვებზე ძალდატანება არ ჩანს არსაიდან. განა მხოლოდ ძალდატანებით ან მოტყუებით შეიძლება დაალაგოს ადამიანმა საპირფარეშო? 

საპირფარეშოს, მათ შორის საზოგადოებრივის, დალაგება რაიმე იძულების გარეშე, მოხალისეობრივად, რატომ უნდა ჩაითვალოს ღირსების შემლახავ სამიანობად? განა ჩვენ დამლაგებლებს, რომლებიც სკოლებში თუ მუნიციპალიტეტებში მუშაობენ ღირსება არ აქვთ? საპირფარეშოების დალაგების ღირსებასთან კავშირში განხილვა, შეურაცხმყოფელ საქმიანობად შეფუთვა და მოსწავლეებისთვის შეუფერებელ საქმიანობად წარმოდგენა ხელს შეუწყობს იმ მოსწავლეების ტრავმირებას, რომლებიც ამ აქციაში მონაწილეობდნენ. მათ არაფერი ცუდი და ღირსების შემლახველი არ გაუკეთებიათ და მნიშვნელოვანია, რომ მათ ეს იცოდნენ. 

მეორე, როგორც მედიიდან ვიგებთ, საკითხის გამოძიებას იწყებს პოლიცია. რა შუაშია აქ პოლიცია? დავუშვათ საზოგადოება თვლის, რომ მოსწავლეებმა, თუნდაც ნებაყოფლობით არ უნდა დაალაგონ საზოგადოებრივი თუ ნებისმიერი სხვა საპირფარეშო - აქ შეიძლება საერთოდ კრიმინალურ ქმედებაზე საუბარი? შეიძლება ვიკამათოთ იმის შესახებ, არის თუ არა ასეთი გამოცდილება მოსწავლეებისთვის პედაგოგიური ღირებულების, მაგრამ რა შუაშია აქ სამართალდამცავი სისტემა? 

მესამე, ამ სიუჟეტის კეთებაზე მომუშავე ჟურნალისტები მეც დამიკავშირდნენ. ძალიან სამწუხაროა, რომ მათი ერთადერთი კითხვა იყო "ვინ არის დამნაშავე?" რომელიც რამდენჯერმე სხვადასხვა ფორმით დამისვეს. ასეთი მიდგომა არ უწყობს ხელს დაფიქრებას. ჟურნალისტები უნდა ეხმარებოდნენ საზოგადოებას, რომ გაიაზრონ მათი პრობლემები და არა მოქმედებდნენ როგორც პროკურორები დამნაშავეების ძიებისას.

მოზარდებს საპირფარეშოების დალაგების გამოცდილება მხოლოდ გამოადგებათ. სასურველია, რომ ამგვარი გამოცდილება პირველ რიგში საკუთარ სახლში შეიძინონ და არა განსაკუთრებით პანდემიისას, საჯარო დაწესებულებებში. ასევე კარგია, თუ სკოლა და მუნიციპალიტეტი განაგრძობენ თანამშრომლობას, ოღონდ ცხადია რომ უკეთესი იქნება თუ დასუფთავების საკითხში მუნიციპალიტეტი დაეხმარება ხოლმე სკოლას უფრო მეტად ვიდრე სკოლა მუნიციპალიტეტს. 

რაც შეეხება ამ ამბავს, კარგი იქნება თუ სკოლა შეხვედრას გამართავს მშობლებთან, მასწავლებლებთან და მოსწავლეებთან და მშვიდად, პოლიციის, მედიის და ისტერიის გარეშე განიხილავენ ამ საკითხს - რა არის ამაში პრობლემური და რა არა. მგონია, რომ კარგი იქნება თუ მოსწავლეებს მაგალითს ვაჩვენებთ, რომ მზა პასუხების ნაცვლად ხანდახან უფრო სასარგებლოა კითხვები დავსვათ. ამგვარ გარემოში ისინი უფრო მეტად ისწავლიან პასუხისმგებლიან ქცევას და კრიტიკულ აზროვნებას, ვიდრე სხვების მიერ თავსმოხვეული ჩარჩოების ფარგლებში თავის მართლებისას.

ავტორიზაცია როგორც სასჯელი

by July 29, 2020


სკოლების ავტორიზაციის სისტემა დღეს მოქმედებს იმ ძირითადი მიზნების წინააღმდეგ, რისთვისაც ის შეიქმნა. სკოლების და საგანმანათლებლო სისტემის განვითარების ნაცვლად, ავტორიზაცია ძირითადად გამოიყენება როგორც სკოლების დასჯის და დაშინების, განათლებაში ჩართული ადამიანების დემორალიზების, სისტემაში ინოვაციების შეზღუდვის და სკოლების სტანდარტიზაციის სასარგებლოდ.

წარმოიდგინეთ, რომ თქვენ და თქვენი კოლეგები სკოლაში მუშაობთ. რამდენიმე ათწლეულია, რაც ამ სკოლას ავითარებთ. გაქვთ თქვენი სასწავლო პროგრამა, ასწავლით მაღალი პასუხისმგებლობით, რეგულარულად იკრიბებით, მსჯელობთ პედაგოგიური პროცესის გაუმჯობესებაზე, განიხილავთ თქვენ პრობლემებს. წლების განმავლობაში ქმნით რესურსებს. მუდმივად ურთიერთობთ მშობლებთან, ქმნით გარკვეულ ერთობას. ბავშვებს ეხმარებით სწავლაში, საკუთარი მისწრაფებების, თვალსაწიერის გაფართოვებაში.

ეს სკოლა კერძო მფლობელობაშია*. მის გარშემო არსებულ სკოლებზე უფრო უკეთესი ინფრასტრუქტურა აქვს. სკოლა ცდილობს თავისი მომავალი მოსწავლეები ბაღიდანვე მოამზადოს სწავლისა და სწავლების სირთულეებისთვის. სკოლაში შვილები ამ სკოლის კურსდამთავრებულებსაც მოჰყავთ.

ამ დროს სკოლაში შემოწმება მოდის. ამას კანონის ენაზე ავტორიზაცია ქვია. შემოწმების შედეგად სკოლას ფუნქციონირების უფლებას მისცემენ ან აუკრძალავენ. შემმოწმებელი ათვალიერებს სკოლას, კითხულობს სკოლაში შექმნილ დოკუმენტებს, ელაპარაკება სკოლის ცხოვრებაში ჩართულ ადამიანებს და ამის საფუძველზე სკოლის შესახებ ანგარიშს წერს.

ამ ანგარიშში არაფერი არ წერია იმის შესახებ, რა მიღწევები გაქვთ, რამდენად გამართულად მიმდინარეობს სკოლის ყოველდღიურობა, სწავლა, სწავლება, ბავშვებთან ურთიერთობა. არაფერი ჩანს იმის შესახებ როგორ ვითარდებიან მასწავლებლები, როგორ ცდილობენ მოსწავლეების აღზრდას. ასევე არ ჩანს ის, თუ როგორ ცდილობენ მასწავლებლები ამ სკოლაში გადმოსულ ახალ მოსწავლეების მათ საზოგადოებაში ინტეგრირებას. ანგარიში არ აღწერს რას ფიქრობენ მშობლები, როგორ არიან ისინი ჩართული სკოლის ცხოვრებაში, მის განვითარებაში. არაფერია აქ ნათქვამი იმის შესახებ, როგორ გრძნობენ თავს ადამიანები ამ სკოლაში, უხარიათ თუ არა იქ მოსვლა, საერთოდ დადიან თუ არა ისინი სკოლაში. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, არც სასკოლო კულტურაზეა რამე ნათქვამი და არც სასკოლო კლიმატზე.

სამაგიეროდ ანგარიში დეტალურად განიხილავს სკოლის დოკუმენტაციას. აღწერს, რომ ერთ დოკუმენტში გაკეთებული ჩანაწერი, მეორე დოკუმენტში ნაპოვნს არ ემთხვევა. სადღაც დოკუმენტების ნუმერაციაა არეული. ელექტრონული კომუნიკაციების ეპოქაში ითხოვენ დოკუმენტების ფიზიკურად, ძაფით აკინძვას.

მთელ მსოფლიოში ცდილობენ მშობლები სკოლის ცხოვრებაში რაც შეიძლება ხშირად ჩართონ. მშობლებს პატიჟებენ გაკვეთილების ჩასატარებლად, გაკვეთილებზე დასასწრებად. ამ სკოლას კი ავტორიზაცია დარღვევად უთვლის, რომ მშობელს შეუძლია მისი შვილის გაკვეთილს დაესწროს დირექტორთან შეთანხმებით. ეს ბავშვების პირად ინფორმაციის გამჟღავნებას გამოიწვევსო. ცხადია ანგარიში არ აკონკრეტებს, რა პირადი ინფორმაცია მჟღავნდება ხოლმე გაკვეთილებზე.

საინტერესო ისაა, რომ სამი წლის წინ, 2017 წელს იგივე სკოლას ავტორიზაცია ჩაუტარდა და იგივე შეთანხმება გაკვეთილებზე დასწრების შესახებ, სკოლასა და მშობლებს შორის დარღვევად არ ჩაეთვალა.

მაშინ, როდესაც მთელ მსოფლიოში მსჯელობენ, რომ ეპიდემიების გავრცელების დასაბრკოლებლად, ხელის საშრობები გაუქმდეს ტუალეტებში, მისი არარსებობა სკოლისთვის დარღვევაა.

სკოლებისა და სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებების ინტეგრირებაზე სახელმწიფოც ფიქრობს. სირთულეს წარმოადგენს სკოლამდელი ბავშვების მომზადება სასკოლო ცხოვრებისთვის. სკოლას კი ავტორიზაციის პროცესში დარღვევად ეთვლება ის, რომ სკოლაში საბავშვო ბაღი ისე განათავსა, რომ მას ცალკე შესასვლელი არ გაუკეთა. ცხადია არც იმის შესახებ საუბრობს ანგარიში, რა საფრთხეს უქმნის ეს სკოლას.

ამ და მსგავსი "დაღვევების" შემცველი ანგარიში გადის ავტორიზაციის საბჭოზე. ამ საბჭოში მომუშავე ადამიანების უმეტესობა სკოლებში მუშაობს, ძირითადად ადმინისტრაციულ თანამდებობებზე. მათი სკოლები ჰგავს განხილულ სკოლას. ავტორიზაციის საბჭოს წევრის სკოლაშიც შეიძლება ერთი შესასვლელით სარგებლობდეს ბაღი და სკოლა. სხვის სკოლაში შეიძლება არათუ მშობლები, არამედ მოწვეული სტუმრებიც ესწრებიან გაკვეთილებს. დოკუმენტების ქაღალდზე წარმოებასაც არ უჭერენ ისინი მაინცდამაინც მხარს. ავტორიზაციის საბჭოს წევრი ელექტრონული ჟურნალების ბიზნესშიც კი შეიძლება იყოს ჩართული. საბჭოს წევრების უმეტესობა საჯაროდ უჭერს მხარს სკოლების მეტ ავტონომიურობას და აკრიტიკებს სახელმწიფოს მიერ სკოლების ზერეგულირებას.

მიუხედავად ამ გარემოებებისა, ავტორიზაციის საბჭოს სხდომის ოქმში ვერ ვხედავთ ავტორიზაციის საბჭოს წევრის ვერც-ერთ მოსაზრებას, რომლებიც ეჭვქვეშ დააყენებდნენ იმ შეფასებებს, რაც დასკვნაშია. არც შეკითხვები ჩანს, რომელიც საბჭოს წევრებმა დასვეს, სასკოლო კურიკულუმის, სასკოლო კულტურის, კლიმატის შესახებ. სამაგიეროდ ვხედავთ იმას, რომ საბჭოს თერთმეტივე წევრი ერთხმად მხარს უჭერენ სკოლისთვის მუშაობის უფლების შეჩერებას.

ამგვარი გადაწყვეტილება ერთეული შემთხვევა რომ იყოს ვიტყოდით, რომ შემფასებელს შეეშალა, საბჭოს წევრები ცუდ ხასიათზე იყვნენ იმ დღეს, სკოლის წარმომადგენლები ცუდად იქცევიან, მაგრამ როდესაც ეს პროცესი ტენდენციის ნაწილია, რა შეიძლება ვიფიქროთ? ერთი-მეორის მიყოლებით ავტორიზაცია უუქმდება ერთი ქსელის სკოლებს - ჯერ ბათუმში, შემდეგ თბილისში, ახლა კი უკვე რუსთავში. სამივე ამ სკოლას თავის თემში გამორჩეულად კარგი ინფრასტრუქტურა აქვს, გამორჩეულად კარგ შედეგებს აჩვენებს, გამორჩეულად აწყობილი პროფესიული განვითარების პროგრამები აქვს მასწავლებლებისთვის, მაგრამ მაინც ვერ გადიან ავტორიზაციას.

რა მნიშვნელობას იძენს ავტორიზაცია ამგვარი გადაწყვეტილებებით? ცხადია, თუ თქვენ ამ სკოლის წარმომადგენელი ხართ, მაგრამ ასევე გარე დამკვირვებელსაც შეიძლება გაგიჩნდეთ უსამართლობი განცდა. განა დოკუმენტების წარმოებაა სკოლის მთავარი მახასიათებელი, მისი საქმიანობის ბირთვი? განა სამართლიანია, რომ ამ სკოლის ტუალეტებში საშრობის არარსებობა უნდა მაიძულებდეს მე, რომ ამ სკოლის ნაცვლად ჩემი შვილი წავიყვანო ისეთ სკოლაში, სადაც შეიძლება წყალი საერთოდ არ მოდიოდეს?

გამოცდილი და წარმატებული სკოლების დირექტორები მიყვებიან, როგორ ასწავლიან ჭკუას ავტორიზაციის ექსპერტები. ყვებიან იმას, როგორ უგულველყოფს ავტორიზაციის საბჭო მათ სკოლის უნიკალურ და ამავდროულად წარმატებულ სასწავლო პროგრამებს, როგორ არიან ვალდებულები აწარმოონ “ორმაგი ბუღალტერია”, რომ სახელმწიფოს მოაჩვენონ თავი თითქოს უარესი, მაგრამ გრიფირებული წიგნებით ასწავლიან, მაშინ როდესაც სინამდვილეში უკეთესი წიგნებით სარგებლობენ.

რას ეუბნება ეს სხვა სკოლებს? ეს პროცესი ასწავლის განათლებაში ჩართულებს, რომ ისინი უნდა იყვნენ მორჩილები, რომ სახელმწიფო არის ბოროტება, რომ ავტორიზაცია გულისხმობს დოკუმენტების მომზადებაში უზარმაზარი ძალისხმევის ხარჯვას. ეს პროცესი განამტკიცებს მოსაზრებას, რომ განათლება არის რეპრესიული მანქანა, რომელსაც შეუძლია სისტემის ჭანჭიკებად აქციოს მასში მონაწილეები, მათ შორის ჯერ არ დასჯილი სკოლებიც, რომლებსაც ამ სისტემით განაწყობენ იქით, რომ ყველაფერი აკეთონ სტანდარტიზებულად, ფორმალურად, საკუთარი მისიების საწინააღმდეგოდ.

ჩვენ განათლების სისტემას კი სრულიად საპირისპირო რამ განვითარებს. ჩვენ უნდა წავახალისოთ სიმამაცე, რომ საგანმანათლებლო პრობლემების გადაწყვეტის სხვადასხვა მიდგომა გამოიცადოს. უნდა წავახალისოთ სკოლების მრავალფეროვნება, გვჭირდება სისტემაში ინიციატივიანი დირექტორების და მასწავლებლების მოზიდვა. ამისთვის კი, ავტორიზაციის სისტემა სრულიად უნდა გარდაიქმნას.

---------------------------------

* შოთა რუსთაველის სახელობის სკოლა-ლიცეუმი, რუსთავში.

ელექტრონული სახელმძღვანელოების შესახებ

by June 26, 2020

დისტანციური ონლაინ განათლება და ვირუსი.

by March 04, 2020
რამდენიმე დღის წინ ამირან გამყრელიძემ ვირუსის გავრცელებასთან დაკავშირებით უმაღლესებს ურჩია ონლაინ სწავლებაზე გადასვლა. ნუცა კობახიძე დღეს მშვენივრად აღწერდა ონლაინ სწავლების გამოცდილებას ჰონგ კონგის უნივერსიტეტში. მინდა ჩემი გამოცდილების შესახებაც მოგიყვეთ და აქვე ზოგიერთ პრობლემურ საკითხზე დავფიქრდეთ.

2012-2014 წლებში ნიუ იორკიდან ბათუმის და ილიაუნის სტუდენტებს ვასწავლიდი ონლაინ. მაშინაც კი, სტუდენტები ძალიან მარტივად აგვარებდნენ ინფრასტრუქტურულ პრობლემებს. მაგალითად, ერთხელ, ილიაუნის გვერდზე დაყენებული მანქანიდან გამიკეთეს გუნდური პრეზენტაცია - უნივერსიტეტის უსადენო ინტერნეტის გამოყენებით (იხ. ფოტო). ერთ-ერთი კი, "რა, სად, როდის" ტურნირის შესვენებაზე შემოვიდა ონლაინ საბოლოო პროექტის პრეზენტაციის გასაკეთებლად.

ცხადია, ონლაინ სწავლების პირობებში შესაძლებელი იქნებოდა საქართველოს გარეთ არსებული აკადემიური რესურსების უფრო მეტად მობილიზება საქართველოს უმაღლესი განათლების ხარისხის გასაძლიერებლად.

მნიშვნელოვანი პრობლემაა სახელმწიფო პოლიტიკა. საქართველოს კანონმდებლობით ონლაინ მიღებული უმაღლესი განათლების აღიარება ხდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ამ კურსის განმახორციელებელი ქართული უნივერსტეტია. ეს რას ნიშნავს იცით? მაგალითად სტენდფორდის უნივერსიტეტი აღიარებს ჰარვარდის უნივერსიტეტში გავლილ ონლაინ კურსს და ამაში სტუდენტს კრედიტს ანიჭებს. მაგრამ თსუ-ს არ აქვს უფლება ეს კურსი ჩაუთვალოს სტუდენტს. სახელმწიფო კი საერთოდ არ აღიარებს თქვენ დიპლომს, რომელიც შეიძლება ონლაინ გქონდეთ მიღებული მსოფლიოს საუკეთესო უნივერსიტეტში.

ასეთი პოლიტიკა რომ არ იყოს, უფრო მეტი ქართველი სტუდენტი, და სკოლის მოსწავლეც კი ზოგიერთ კურსს მსოფლიოს საუკეთესო უნივერსიტეტებში გაივლიდა. ეს კურსები კი ჩვენი საუნივერსიტეტო პროგრამების ნაწილი გახდებოდა. თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ კურსების დიდი ნაწილი უფასოა, ან სერტიფიკატის მიღების შემთხვევაში 50-100 აშშ დოლარი ჯდება, გავაცნობიერებთ, რომ ძალიან იაფად მაღალი ხარისხის შინაარსზე გვაქვს წვდომა, მაგრამ ამ მიმართულებას არათუ ცუდად ვახალისებთ, არამედ ბარიერებსაც ვუქმნით. ამ შესაძლებლობის ინტეგრირება საქართველოს განათლების სისტემაში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ისეთი კურსების შემთხვევაში, რომლებიც საქართველოში საერთოდ არც ისწავლება.

რაც შეეხება ზოგად განათლებას - უკვე პოპულარულია ონლაინ სკოლები. აშშ-ში მრავალათასიანი სკოლებიც ფუნქციონირებს ამ ფორმატში. ვიცი, რომ თბილისშიც კი არიან ბავშვები, რომლებიც ამ ამერიკულ სკოლებში დისტანციურად სწავლობენ. ზოგ შტატში მოთხოვნაც კი არის, რომ სკოლის მოსწავლემ აუცილებლად გაიაროს ერთი ონლაინ კურსიც კი, რადგან ეს მას აძლევს ისეთ გამოცდილებას, რაც მთელი ცხოვრების მანძილზე სწავლაში დაეხმარება. ონლაინ სკოლები ფუნქციონირებს ბალტიისპირეთშიც. პირადად ვარ ნამყოფი რიგაში, ონლაინ სკოლაში, რომელიც ძირითადად ისეთ ბავშვებს აერთიანებს, რომლებსაც სხვადასხვა მიზეზის გამო სკოლაში რეგულარულად სიარული უჭირთ, მაგალითად, საზღვარგარეთ არიან, ან ჩაბმულები არიან სპორტში, ხელოვნებაში და სხვ.

დისტანციური სწავლება ასევე ძალიან მოსახერხებელია ტრენინგების შემთხვევაშიც. მაგალითად, რამდენიმე თვის წინ ყირგიზეთის სკოლების სამეურვეო საბჭოებისა და დირექტორების ანგარიშებს თბილისიდან ვიბარებდი. ისინი მიყვებოდნენ, თუ როგორ დანერგეს სკოლების განვითარების გეგმები, რომლებიც მანამდე ტრენინგის ფარგლებში შეიმუშავეს. როგორც ფოტოზე ხედავთ, ონლაინ სესიაზე ერთდროულად რამდენიმე სკოლაა შემოსული. ეს შესაძლებელია სრულიად უფასოდ ხელმისაწვდომი პროგრამით (Big Blue Button), რომელიც იქაურმა მასწავლებლების კვალიფიკაციის ინსტიტუტმა საკუთარ სერვერებზე ჩვენი გუნდის (კოლუმბიის უნივერსიტეტის ჯგუფი, რომელსაც მეც წარმოვადგენდი) დახმარებით დანერგა.

მანდატურის მანდატი

by December 21, 2019
16 აგვისტო, 2010
გამოქვეყნდა ჟურნალ „ლიბერალში“

ზოგადი განათლების კანონში მორიგი შემოთავაზებული ცვლილების მიხედვით, მანდატურები სპეციალური დანიშნულების რაზმს დაემსგავსებიან. ახალი პროგრამა არა მხოლოდ არაეფექტურია, არამედ საზიანოც.
ოთხი წელია, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო სკოლაში უსაფრთხოების პრობლემაზე ინტენსიურად მუშაობს. საერთაშორისო ექსპერტების დახმარებით ამ წლებში შემუშავდა მრავალი ახალი მიდგომა და დოკუმენტი, რომლებიც ეხებოდა მოსწავლეების ქცევის რეგულირებას, სკოლის ფსიქოლოგების მომზადებას, სკოლაში ევაკუაციისა და ზოგადად უსაფრთხოების გეგმების შემუშავებას. იყო ინიციატივები სკოლების ვიდეომეთვალყურეობისა და სხვა აღჭურვილობის შესახებ.
სკოლებში მანდატურების მივლინება ამ ინიციატივებიდან ყველაზე ახალია. თუმცა, როგორი კეთილშობილური მიზნებიც უნდა ამოძრავებდეს სამინისტროს, ეს პროგრამა თავისი შინაარსით, განხორციელების გზით და ეკონომიკური გათვლებით არა მხოლოდ არაეფექტურია, არამედ _ საგანმანათლებლო სისტემისთვის საზიანოც.
ახალი პროექტის მიხედვით, მანდატურები მთლიანად განათლების მინისტრს ექვემდებარებიან. მათ მინისტრი სპეციალური სააგენტოს საშუალებით მართავს, რომელსაც დაევალება, სკოლებში მისავლენად მანდატურები იქირაოს.
ცვლილებების მიხედვით, მანდატურებს იგივე ტიპის უფლებები და მოვალეობები აქვთ, როგორიც სასჯელაღსრულების დაწესებულების დაცვის თანამშრომელს, სააღმსრულებლო პოლიციელს ანდა სახელმწიფო დაცვის სამსახურის თანამშრომელს.
მეტიც, კანონპროექტი ზოგ შემთხვევაში ერთი-ერთზე იმეორებს მუხლებს სახელმწიფო დაცვის სამსახურის, სასამართლო აღსრულებისა და პატიმრობის შესახებ კანონებიდან და ასევე მუხლებს არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის დებულებებიდან. მაგალითად, მანდატურები ისევე, როგორც ადამიანები, რომელთაც ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი  ნორმატიული აქტი ეხებათ, თავიანთ სამსახურში სახელმწიფოს წარმოადგენენ და მათი მოთხოვნების შესრულება სავალდებულო ხდება ყველა ფიზიკური პირისთვის. როგორც ჩანს, მანდატურების პროგრამაზე ამ მუხლების მორგებისას, კანონპროექტის ავტორებმა ის გარემოება გაითვალისწინეს, რომ მანდატურები, სასამართლო აღმასრულებლის, სახელმწიფო დაცვისა და საპატიმროს თანამშრომლის მსგავსად, განსაკუთრებულ რეჟიმში და ტერიტორიაზე მუშაობენ.
სკოლის მანდატურის უფლებების აღწერა სახელმწიფო დაცვის სამსახურის თანამშრომლის აღწერას ემთხვევა იმ მხრივაც, რომ მისთვის ხელის შეშლა, შეურაცხყოფის მიყენება, მუქარა და წინააღმდეგობის გაწევა დასჯადი ქმედებაა. მანდატურს ექნება ფიზიკური ძალისა და "სპეციალური საშუალებების" გამოყენების უფლებაც. იმ მუხლების წაკითხვისას კი, რომლებიც მანდატურების სოციალურ დაცვას ეხება, იქმნება შთაბეჭდილება, თითქოს, მათ მუშაობა ძალიან მაღალი რისკის ჯგუფებთან უწევთ და ამიტომ განსაკუთრებული დაცვაც სჭირდებათ. ამ მუხლებში საუბარია სამსახურებრივი მოვალეობის დროს დასახიჩრების, დაინვალიდებისა და გარდაცვალების შემთხვევებზე.
ასე სარისკო მართლაც არის ზოგიერთ ამერიკულ სკოლაში მუშაობა, სადაც პრობლემაა მოსწავლეებს შორის ცეცხლსასროლი იარაღის ტარება, განგსტერების მრავალრიცხოვანი დაჯგუფებები, ნარკოტიკების მასობრივი რეალიზაცია, მაგრამ ამ სასკოლო პრობლემებთან საქართველოს ყველაზე პრობლემატური სკოლებიც კი ახლოს ვერ მივა. ამიტომ ამერიკული გამოცდილება ქართულ სკოლებთან მიმართებაში არარელევანტურია. ამერიკაში ბევრია ქალაქის სკოლაც, სადაც მე-9-მე-12- კლასებში 5 000-მდე მოსწავლე სწავლობს. ჩვენთან კი ქალაქის დიდ სკოლებში საშუალოდ, იმავე ასაკის დაახლოებით 300 მოსწავლეა.
ამიტომ მანდატურების ქართული პროგრამის მსგავს ამერიკულ ინსტიტუტთან შედარება მცდარია. თანაც, ამერიკაში უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლები  მხოლოდ განსაკუთრებულად პრობლემურ სკოლებში გვხვდება და არა ყველა სკოლაში, როგორც ჩვენთან.
მანდატურების სისტემა არაეფექტური იქნება იმ პრობლემების გამოსავლენად, რაც საქართველოში არსებობს მოზარდების ძალადობასთან დაკავშირებით. 2007-08 წლებში გაეროს ბავშვთა ფონდის მიერ ჩატარებული კვლევის მიხედვით, სკოლებში ხშირია ფსიქოლოგიური ძალადობის შემთხვევები, როგორიცაა ბავშვის გარიყვა, შეურაცხყოფის მიყენება, ყვირილი. ძალადობის შემთხვევები დიდწილად ხდება სკოლისკენ ან სკოლიდან მიმავალ გზაზე და სკოლის შემდეგაც. ვიცით ისიც, რომ თბილისში ძალადობის პროცენტული გამოვლინება ნაკლებია, ვიდრე თბილისის გარეთ. მანდატურების ეს სისტემა კი ვერ პასუხობს კვლევით გამოვლენილ ამ პრობლემებს.
ამ ფორმით მანდატურების ინსტიტუტი საზიანო იქნება მთლიანად განათლების სისტემისთვისაც. სკოლაში გაჩნდება ადამიანი, რომელიც არ ექვემდებარება სკოლას და წარმოადგენს სხვა დაწესებულებას. დღეს სკოლის პერსონალის შერჩევაზე სკოლის დირექტორია პასუხისმგებელი, ის არის მათი დამქირავებელი და სამუშაოს ეფექტურობისა და კეთილსინდისიერების შემფასებელიც. თუ ის ხედავს, რომ თანამშრომელი სათანადოდ არ მუშაობს, მისი გათავისუფლება შეუძლია. რა შეიძლება გააკეთოს დირექტორმა მანდატურის არაკეთილსინდისიერების შემთხვევაში? დირექტორს მხოლოდ ის შეეძლება, რომ დაუკავშირდეს სამინისტროს სპეციალურ სააგენტოს და სთხოვოს სკოლაში მომუშავე ადამიანის საქმის განხილვა.
მანდატურების სისტემა ისე რომ დაინერგოს, როგორც ეს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს წარმომადგენლების ინტერვიუებშია (ანუ სამი მანდატური საშუალოდ სკოლაზე), მხოლოდ თბილისში ამ სააგენტოს სკოლებისთვის დაახლოებით 600 თანამშრომელი ეყოლება გამოყოფილი. ამ რაოდენობის თანამშრომლის ეფექტურად მართვა კი ცენტრალიზებულად შეუძლებელია. როგორც წესი, არაეფექტურია სისტემები, როდესაც თანამშრომლის პასუხისმგებლობის საკითხი ზემდგომ ინსტანციებში წყდება. დღევანდელ სისტემაში კი სამინისტრო თავს სწორედ სკოლების ზემდგომად მიიჩნევს და არა ზოგადად განათლების პოლიტიკის გამტარებლად.
სკოლა მანდატურებზე კონტროლის არარსებობასთან ერთად, არა მხოლოდ ავტონომიას კარგავს, არამედ პასუხისმგებლობასაც. მასწავლებლები ისედაც ხშირად ცდილობენ საკუთარი პასუხისმგებლობის სხვისთვის გადაბარებას, როდესაც ამის შესაძლებლობა არის. ასეა არა მხოლოდ ქართულ კულტურაში, არამედ ბევრ სხვა სისტემაშიც. თუ მასწავლებელს აქვს იმის შანსი, რომ მოსწავლეების ქცევის რეგულირებისას განცდილი წარუმატებლობა ადმინისტრაციის წევრს გადააბრალოს, ის ამ შანსს ხშირად იყენებს. მანდატურების ჩაცმულობას თუ დავაკვირდებით, შევამჩნევთ, რომ მანდატური კონკრეტულ სკოლას სიმბოლურადაც კი არ ეკუთვნის. მის ფორმაზე განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ლოგოა გამოსახული და არა იმ სკოლის, რომელშიც ის მსახურობს. ამგვარ ვითარებაში ცდუნება, რომ მოსწავლის ქცევის რეგულირებაზე პასუხისმგებლობა მთლიანად სახელმწიფოს დააწვეს, დიდი იქნება.
თავისთავად ცხადია, რომ არსებული პრობლემების გათვალისწინებით, სკოლის უსაფრთხოების გაუმჯობესებაში ფულის გადახდა ღირს. თუმცა მნიშვნელოვანია, თუ როგორ დავხარჯავთ და რამდენს. განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის განცხადებით, მანდატურის ხელფასი თვეში 400 ლარია. ითქვა ისიც, რომ სკოლებში საშუალოდ სამი მანდატური იქნება. მარტო ქალაქის სკოლებში მანდატურის ხელფასებს თუ დავიანგარიშებთ, წელიწადში დაახლოებით 7 მილიონი ლარს მივიღებთ. ეს კი იმაზე სამჯერ მეტია, რაც სახელმწიფომ 2009 წელს დახარჯა, მაგალითად, საქართველოს ყველა მასწავლებლის პროფესიული კვალიფიკაციის ამაღლებაზე. დავამატოთ ამას ბიუროკრატიის შენახვის ხარჯები, რაც ახალი სააგენტოსა და მანდატურების მართვას უნდა მოხმარდეს და გავითვალისწინოთ ის თანხაც, რაც მანდატურების მომზადებას, აღჭურვასა და დაზღვევას სჭირდება. და დავსვათ კითხვა: ბევრია თუ არა ათამდე მილიონი ლარი განათლების სისტემის ამ ახალი ცვლილებებისთვის? შეადარეთ ამ ინიციატივის ბიუჯეტი განათლების სფეროში დახარჯულ სხვა თანხებს და მიხვდებით, რომ სამწუხაროდ, განათლების სისტემის მცირე ბიუჯეტისთვის ეს თანხა საკმაოდ დიდია.
მაშინ რა უნდა იყოს სახელმწიფოს მიდგომა? სახელმწიფომ ეს პროგრამა უნდა განახორციელოს მხოლოდ ისეთ სკოლებში, სადაც პრობლემის მოგვარება დამხმარე პერსონალის გარეშე რთულია. დამხმარე პერსონალი სკოლამ უნდა იქირაოს სახელმწიფოს ფინანსებითა და ინსტრუქციების მიხედვით. პერსონალი უნდა განიხილებოდეს არა როგორც პრობლემის მოგვარების მთავარი ინსტრუმენტი, არამედ როგორც ექსპერტი, რომელიც სკოლას პრობლემების მოსაგვარებლად ძალების მობილიზებაში ეხმარება. უსაფრთხოების ექსპერტი არ უნდა განიხილებოდეს, როგორც პოლიციელი, დაცვის სამსახურის თანამშრომელი, ან აღმასრულებელი. მისი მუშაობა უნდა იყოს დროებითი და მისი წარმატება უნდა იზომებოდეს იმით, რამდენად მოემზადა სკოლა ძალადობის შესამცირებლად. ამ პრინციპების გათვალისწინებით სავარაუდოა, რომ მანდატურების არსებობას მართლა ექნება მნიშვნელოვანი  გრძელვადიანი, მდგრადი და ეკონომიკურად მიზანშეწონილი ეფექტი მოსწავლეების უსაფრთხოებისთვის.

Simon Janashia. Powered by Blogger.