განათლების სფეროს უაზრო რეგულაციები

by September 18, 2018
განათლების რეფორმის ბლოგი აცხადებს კონკურსს იმ რეგულაციებზე, რომლებიც თქვენი შეფასებით სარგებელს უფრო ნაკლებს იძლევა ვიდრე ზიანს ან სხვაგვარად რომ ვთქვათ, რომლებიც განათლების სფეროს განვითარებასა და ეფექტურ ფუნქციონირებას ხელს უშლის.

გამოკითხვის შედეგად შეგროვებული რეგულაციები გამოქვეყნდება ამ ბლოგზე. შემდეგ გაიმართება გამოკითხვა, იმისთვის რომ დადგინდეს ყველაზე უაზრო რეგულაციების "საუკეთესო" ხუთეული. შეიძლება ყველაზე უაზრო რეგულაციის პრიზიც კი დაწესდეს, რომელიც მის შემმუშავებელ ორგანოს გადაეცემა. იქნებ ჩვენი ძალისხმევით ამ რეგულაციების შეცვლაც მოვახერხოთ!

შეგიძლიათ კითხვარი რამდენჯერმე შეავსოთ.

ქვემოთ, კითხვის ქვეშ ჩაწერეთ თქვენი პასუხი და დააჭირეთ ღილაკს "გაგზავნა" ან "Submit".


თუ ზედა ფანჯარაში შევსება გაგიჭირდებათ, მაშინ შეგიძლიათ იგივე კითხვარი იხილოთ ამ ბმულზე https://goo.gl/forms/XQzCvPoTGhxl6FUC3

უაზრო რეგულაციების მაგალითები:

მაგალითი 1: საქართველოს განათლების სისტემა არ აღიარებს დისტანციურად საზღვარგარეთ მიღებულ უმაღლეს განათლებას. მაგ. თქვენ შეიძლება გქონდეთ მსოფლიოს საუკეთესო უნივერსიტეტის მიერ გაცემული უმაღლესი განათლების დიპლომი, დისტანციური სწავლის შედეგად, რომელსაც ასევე მსოფლიოს საუკეთსო უნივერსიტეტები აღიარებენ, მაგრამ არ გქონდეთ უფლება ეს განათლება აღიარებულ იქნას საქართველოს სახელმწიფოს მიერ. 

მაგალითი 2: იმისთვის რომ სკოლას ჰქონდეს უფლება ჩაატაროს თავის ტერიტორიაზე შეხვედრა რომელიმე ჭკვიან ადამიანთან, მაგალითად რომელიმე წარმატებულ კურსდამთავრებულთან, მეცნიერთან, სახელმწიფო მოხელესთანაც კი, ამისთვის ნებართვა განათლების, მეცნიერების და ა.შ. სამინისტროსგან უნდა მიიღოს. 

გამოსაშვები გამოცდები, როგორც განათლების ხარისხის საზომი

by September 14, 2018
ცოტა ხნის წინ გამოქვეყნდა საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს ანგარიში, რომელიც განათლების პრობლემებს დაეთმო. ანგარიში ერთ-ერთი იშვიათი მცდელობაა არასამთავრობო სექტორის მხრიდან, რომ განათლების სფეროში დახარჯულ რესურსებსა და შედეგებს შორის კავშირი გაანალიზოს. ყურადღება გამახვილებულია რამდენიმე პრობლემაზე. ეს ბლოგი ერთ-ერთ მოყვანილ პრობლემას ეხება. 


ანგარიშის რეზიუმეში, განათლების ხარისხთან დაკავშირებულ პრობლემების ჩამონათვალში ვკითხულობთ: "2016-2018 წლებში სკოლის გამოსაშვები გამოცდები წარმატებით მოსწავლეთა საშუალოდ 77%-მა ჩააბარა, მაშინ როცა 2011-2015 წლებში წარმატების საშუალო მაჩვენებელი 84% იყო. ყველაზე პრობლემური საგნები კი ფიზიკა, მათემატიკა და უცხო ენაა."

თავად ანგარიშის ტექსტში კი დამატებით შეგვიძლია წავიკითხოთ: "2018 წლის შედეგები 2017 წლის შედეგებზე უკეთესია, თუმცა, მე-11 კლასის შემთხვევაში 2016 წლიდან და მე-12 კლასის შემთხვევაში 2012 წლიდან 2017 წლამდე გამოცდების წარმატებით ჩაბარების მაჩვენებელი ყოველწლიურად მცირდებოდა."

გთავაზობთ შევხედოთ ჩემ ხელში არსებულ მონაცემებს. სამწუხაროდ, 2018 წლის გამოსაშვები გამოცდების მონაცემები არ მაქვს. თუმცა ზოგადი სურათის დასანახავად 2011-2017 წლების მონაცემებიც საკმარისია. 


ზედა ცხრილი შედგენილია NAEC-ის მონაცემებით. ამ ცხრილიდან ჩანს, რომ სურათი არც ისეთი ერთმნიშვნელოვანია, როგორც საერთაშორისო გამჭვირვალობის ანგარიშშია. უარყოფით ტენდენციაზე საუბარი რთულია. მიუხედავად იმისა, რომ 2016-2017 წლებში, ჩაჭრილთა წილი გამოსაშვებ გამოცდებზე, როგორც პირველად გასულებს ისე განმეორებით გასულებს შორის გაიზარდა 2012-15 წლებთან განსხვავებით, თუ დავაკვირდებით, დავინახავთ იმასაც, რომ:

ა) 2016-2017 წელს 2012-2015 წლებთან შედარებით გაიზარდა დარეგისტრირებულ და გამოცდაზე გასულების რაოდენობა 
და
ბ) 2017 წელს მნიშვნელოვნად მეტი იყო განმეორებით გამოცდაზე გასული (13,941 ადამიანი) ვიდრე წინა წლებში.

რას შეეძლო გამოეწვია გამოცდების მონაწილეების რაოდენობის ცვლილება? გადავხედოთ სკოლის მიტოვების მაჩვენებლებს ამავე წლებში. 



საქსტატის მონაცემებს თუ გამოვთვლით, გამოჩნდება, რომ 2012-2015 წლებში 10-12-ე კლასებში მნიშვნელოვნად მეტმა მოსწავლემ მიატოვა სკოლა, ვიდრე 2016-2017 წლებში. განსაკუთრებით მაღალი იყო ეს მაჩვენებელი 2012-2014 წლებში სადაც მიტოვების მაჩვენებლები წელიწადში დაახლოებით 14,5-დან 17 ათას მოსწავლემდე მერყეობდა. 

თუ კიდევ უფრო დეტალურად, კლასების მიხედვით დავაკვირდებით მიტოვების მაჩვენებლებს, შემდეგი სურათი გვექნება. 


ზედა ცხრილში ერთი უცნაურობა ჩანს. 2012 წლის თაობაში მეთორმეტე კლასელების დაახლოებით 16.5 პროცენტმა მიატოვა სკოლა. ეს მონაცემი მხოლოდ იმიტომ არ არის უცნაური, რომ სხვა წლების მონაცემებისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდება. უცნაური ის არის, თუ რატომ გადაწყვიტა 11 კლასის დამთავრების შემდეგ, სწავლის ბოლო წელს, მოსწავლეების დახლოებით მეექვსედმა სკოლიდან გასვლა. 

თუ მონაცემებს დავაკვირდებით, იმას ვნახავთ, რომ სკოლის მიტოვების მაჩვენებელი წინა წლებთან შედარებით 2013-2014 წლებში უკვე მე-10-2 და მე-11-ე კლასებში გაიზარდა. ეს მაჩვენებელი ყველაზე მაღალი მეათე კლასში 2014-2015 წლებში იყო. ხოლო მეთერთმეტეში 2013 წელს. 

ასევე ჩანს, რომ 2015 წლიდან  სკოლის მიტოვების პროცენტულმა მაჩვენებელმა მე-11-ე და მე-12-ე კლასებში დაიკლო. 

რა შეგვიძლია გამომდინარეობდეს ამ მონაცემებიდან? შეგვიძლია რამდენიმე ვარაუდი გამოვთქვათ:

ა) გამოსაშვები გამოცდების 2011 წელს შემოღების შემდეგ, უეცრად გაიზარდა სკოლის მიტოვების მაჩვენებელი. ეს შეიძლება გამოიწვია იმან, რომ მოსწავლეების ნაწილმა ჩათვალა, რომ აზრი აღარ ჰქონდა სწავლის გაგრძელებას, რადგან გამოცდებზე წარმატების იმედი აღარ ჰქონდათ. ასევე, 2011-2012 წლებში სკოლების შეფასების სისტემა გამოსაშვები გამოცდების ქულებს ითვალისწინებდა სკოლის დირექტორების წახალისებისა და დასჯის დროს. ამიტომაც სკოლების და ასევე ადგილობრივი ბიუროკრატიის ინტერესი გაიზარდა, რომ სარისკო შედეგის მქონე, შედარებით სუსტი აკადემიური მოსწრების მოსწავლეები გამოცდებამდე არ მიეშვათ. 

ბ) მოსწავლეების მიერ სკოლის მიტოვებამ, 2013-14 წლებთან შედარებით, 2015 წლის შემდეგ დაიკლო. გამოსაშვებ გამოცდებზეც უფრო მეტი და სავარაუდოდ უფრო მეტი სუსტი აკადემიური შედეგის მქონე მოსწავლე რეგისტრირდებოდა ვიდრე წინა წლებში და ამან გაზარდა ჩაჭრილების პროცენტული წილიც. შესაბამისად საერთაშორისო გამჭვირვალობის დასკვნა განათლების ხარისხის გაუარესების ტენდენციაზე მართებული არ არის. 

უფრო მართებული იქნებოდა, განათლების ხარისხის პრობლემაზე მსჯელობისას ამ წლების მონაცემების განხილვისას ფოკუსირებულები ვიყოთ არა გამოცდების ქულობრივ მაჩვენებლებზე, არამედ გამოცდებზე ორიენტირებული სისტემის შედეგების განხილვაზე. ვითარების ამსახველი დამატებითი მონაცემი კი შეგიძლიათ ქვემოთ იხილოთ. 


2014-2017 წლებში 17 წლამდე ასაკის მოსწავლეებს შორის 23 ათასზე ცოტა მეტმა ადამიანმა მიატოვა სკოლა 12 კლასის დასრულებამდე. მათ შორის კი მხოლოდ დაახლოებით 6.5 ათასი ადამიანი წავიდა პროფესიულ სასწავლებელში*. დანარჩენების დიდი ნაწილი კი დიდი ალბათობით შეურთდა დაბალი კვალიფიკაციის მქონე ადამიანებისგან შემდგარ სამუშაო ბაზრის სექტორებს, ან უმუშევრების რიცხვს. 


(შესწორება: ბლოგის პირველ ვერსიაში ეწერა, რომ დაახლოებით 4.4 ათასი წავიდა პროფესიულში. მადლობა ლელა ჩახაიას შეცდომის მითითებისთვის). 

სკოლიდან ერთი (ვერ) დათხოვნილი მასწავლებლის ისტორია

by March 16, 2018



თონეთის სკოლის მასწავლებლის დათხოვნის ოქმი
ნაწყვეტი ოქმიდან.
1888 წლის 11 ივნისს, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების გამგეობამ რევიზორის ანგარიშის საფუძველე, ოთხი ხმით სამის წინააღმდეგ, გადაწყვიტა: "თონეთის სკოლის მასწავლებელი დათხოვნილ იქმნას არზით და ჯამაგირი მიეცეს პირველ სექტემბრამდის. სეკრეტარს მიენდოს მასწავლებლის მონახვა..."(1).

რევიზორმა დაადგინა, რომ სკოლა კარგად ორგანიზებული არ იყო და არც მოსწავლეებს ჰქონდათ კარგი შედეგები. აი რა ეწერა რევიზიაში:
  1. მე-4 განყოფილება სკოლაში არ ყოფილა(2).
  2. ნასადილევს სწავლება სრულიად არ ყოფილა.
  3. საღვთო სჯული მეტად სუსტად იციან ყველა განყოფილებაში.
  4. პირველ განყოფილებაში ბავშვები ჩათვლით კითხულობენ ქართულს. მომეტებული ნაწილი მე-II განყოფილებაშიაც სუსტად კითხულობს. ჯეროვნად ვერა კითხულობენ ლექსებს... კითხვაში ჩქარობენ. 
  5. არითმეტიკა ყველა განყოფილებაში სუსტად იციან. პირველ განყოფილებაში სრულიად არ იციან თვეს რამდენი დღე აქვს და გირვანქას რამდენი მისხალი. მე-II-შიაც არ სცოდნიათ. ვერ გაჰყვეს 30 ხუთ თანასწორ ნაწილად...
  6. არითმეტიკის რვეულები სრულიად არავის ჰქონდა.. ქართული წერა ცუდ მდგომარეობაშია... შეცდომები მასწავლებელს არ გაუსწორებია. 
  7. სოფლის მცხოვრებთა მომეტებული ნაწილი უჩივის მასწავლებელს// და სურს, რომ ის გადაყვანილ იქნეს.
ამ მასწავლებელს ილია ჭავჭავაძესთან თონეთის მამასახლისი და მოსამართლეებიც უჩიოდნენ. მოგვაშორეთ ეს კაცი, არც საქმეს აკეთებს კარგად და კრიტიკასაც მძიმედ იღებსო. ეგ ნადირობაზე ხარჯავს მთელ დროს, ბავშვები გააქცია სკოლიდან თავისი დესპოტური დამოკიდებულებით და კრიტიკასაც არ იღებსო. "Мало вего этого, он даже между поселянами производит бунт и скандал и при... сопротивлении... обнажает кинжал и не прочь отрубить первостречному голову" - წერდნენ მომჩივნები.

შემდეგ კი გაირკვა, რომ სოფლის მოსამართლეებმა წერა არ იცოდნენ და ისე მოაწერეს ხელი საჩივარს, მაგრამ წერა-კითვის გამავრცელებელ საზოგადოებაზე მაინც დაუტოვებია ამ წერილს ცუდი შთაბეჭდილება. საზოგადოების გამგეობამ სოფლის მაცხროვრებლების თხოვნაც არ გაითვალისწინა, რომელიც ამ წერილში გამოთქმულ ბრალდებებს უარყოფდა.

ეს ამბავი, ბევრი რამით არის საინტერესო, მაგრამ ალბათ ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი აქ ის არის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ეს მასწავლებელი იმ დროისთვის უკვე ცნობილი ადამიანი იყო, მან მხოლოდ ორი წელი იმუშავა სკოლაში. სამსახურიდან დათხოვნის შემდეგ, 27 წლის ასაკში ის თავის მშობლიურ სოფელს დაუბრუნდა და პედაგოგიური საქმიანობისაკენ აღარ გაუხედია. 

ირონიული ამ ამბავში კი ის არის, რომ ეს ადამიანი სინამდვილეში სკოლიდან არასოდეს წასულა. ლუკა რაზიკაშვილის, იგივე ვაჟა ფშაველას შვლის ნუკრის ნაამბობი, ხმელი წიფელი, გოგოთურ და აფშინა, არწივი, ალუდა ქეთელაური, სტუმარ-მასპინძელი და სხვა ნაწარმოებები მის მადლიერ მემკვიდრეებს სიკეთის რწმენას, საკუთარ ენასა და  წარსულს უკვე 100 წელზე მეტია, რაც გვასწავლის.



1. მომხრეები იყვნენ: ივანე მაჩაბელი, გრიგოლ ვოლსკი, ექვთიმე თაყაიშვილი და ანასტასია თუმანიშვილი. მოწინააღმდეგეები: ალექსანდრე ჭყონია, ნიკო ცხვედაძე და დ. ფავლენიშვილი;
2. განყოფილება - დღევანდელი გაგებით კლასია.

გამოყენებული ლიტერატურა: მაქს. ბერძნიშვილი: ეპიზოდი ვაჟა-ფშაველას პედაგოდიურ მოღვაწეობიდან. სწავლა-აღზრდის ისტორია საქართველოში. მასალების კრებული I. თბილისი: პედაგოგიკის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი, 1937. თბილისი.

საერო განათლების შემოსვლა საქართველოში

by March 10, 2018
საინტერესო სტატია საქართველოში საერო განათლების შემოსვლის შესახებ. 

ხუნდაძე ტრ. (1937). საერო განათლება საქართველოში მე-19 საუკუნის პირველ ნახევარში. სწავლა-აღზრდის ისტორია საქართველოში. მასალების კრებული I. თბილისი: პედაგოგიკის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი, 1937. თბილისი.



NAEC გამოსაშვები გამოცდების გამჭვირვალებას ამცირებს

by February 15, 2018
გამოცდებისა და შეფასების ცენტრის (NAEC)დირექტორის ინტერვიუთი დღეს შევიტყვეთ, რომ სკოლების გამოსაშვები გამოცდების ფორმატი იცვლება. თუ აქამდე მოსწავლე გამოცდის დასრულებისას იგებდა ქულას და შესაბამისად იმას, გადალახა თუ არა მინიმალური ზღვარი, აწი ის მხოლოდ გაიგებს, გადალახა თუ არა მან ზღვარი და აღარ ეცოდინება გამოცდის ქულა. 

რა შედეგს მივიღებთ ამ ცვლილებით?

1. ეს ცვლილება შეამცირებს გამოსაშვები გამოცდების გამჭვირვალებას. გამოცდებისა და შეფასების ეროვნული ცენტრს აქამდეც ჰქონდა პრობლემა ამ მიმართულებით. ჟურნალისტებსა და მკვლევარებს ის გამოცდების შესახებ მონაცემებს მხოლოდ იმ ფორმით აწვდიდა, რომლითაც თავად გადაწყვეტდა, რომ მათ აწყობთ. ვიცნობ ჟურნალისტებსა და მკვლევრებს, რომლებსაც უარი უთხრეს მონაცემების მიწოდებაზე იმ მოტივით რომ მათ ამგვარი მონაცემები დამუშავებული არ ჰქონდათ. ამავდროულად ვიცნობ მკვლევრებს, რომლებსაც იგივე მონაცემები მიაწოდეს. ახალი გადაწყვეტილებით თავად მოსწავლეებსაც არ ექნებათ უფლება გაიგონ საკუთარი ქულა, რაც საგამოცდო სისტემის კიდევ უფრო ნაკლებ გამჭვირვალებას ნიშნავს. 

გამოცდების ქულებსა და სკოლის ნიშნებს შორის განსხვავება ამ ორი ინსტიტუტის სტანდარტებს შორის განსხვავებას აჩვენებდა. სკოლას აქვს საშუალება მრავალმხრივად შეაფასოს მოსწავლე. მასწავლებელი აფასებს არა მხოლოდ მოსწავლის ცოდნას, არამედ მის უნარებს, მის ძალისხმევას. ამავდროულად შეფასების სასკოლო პრინციპი გულისხმობს კოლექტიურ მუშაობაში მოსწავლეების ჩაბმასაც, განსხვავებით ტესტირების ინდივიდუალური ბუნების. გამოცდების ქულებისა და სკოლის ნიშნების აცდენა წარმოაჩენდა ამ გამოცდების გამოყენების შეზღუდულ და კონცეფტუალურად არასწორ პრინციპს - როდესაც თითოეული გამოცდა გამოიყენება მოსწავლის არა ერთ-ერთ შეფასებად, არამედ როგორც გადამწყვეტი საზომი იმისთვის, რომ დადგინდეს, იმსახურებს თუ არა მოსწავლე სასკოლო ატესტატს. გამოცდების ფორმატის შეცვლა ამცირებს გამოსაშვები გამოცდების კონცეფტუალური ხარვეზების გამოვლენის შესაძლებლობას, რაც ასევე უნდა განიხილებოდეს როგორც გამჭვირვალების შეზღუდვა.

ნაკლები გამჭვირვალება ნიშნავს საზოგადოების მხრიდან განათლების პოლიტიკის ამ ინსტრუმენტის ნაკლებ კონტროლს, რაც სისტემისთვის საზიანოა. 
რა სარგებელი შეიძლება მიიღოს საგამოცდო ცენტრმა ამ კონტროლის შემცირებით? ერთ-ერთი "სარგებელია" ის, რომ ნაკლებად ხდება შესაძლებელი ამ ცენტრის მიერ დაშვებული მეთოდოლოგიური თუ ტექნიკური შეცვდომების გამოვლენა. 

თუ გაგიმართლათ, მონაცემები მოიპოვეთ და გამოცდების ქულების ანალიზს გააკეთებთ, საკმაოდ საინტერესო სურათს დაინახავთ. ქვევით მოცემულ მაგალითზე ხედავთ, რომ ზოგიერთ წლებში (2011-2013-ში მეტად და შემდეგ ნაკლებად) გამოსაშვები გამოცდების ქულების კონცენტრაცია ხდება მაქსიმალურ ქულასთან (10) ახლოს. ასევე, ჩანს ისიც, რომ 2016 წელს ჩაჭრის პირას (5.5-ზე სულ მცირედ ნაკლები ქულა ასევე დიდ რაოდენობის გამოცდაზე გასულს ჰქონდა. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, მოსწავლეების უცნაურად დიდ რაოდენობას დააკლდა სულ მცირე, იმისთვის მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი გადაელახა. მანამდე კი, 2012-2013 წლებში უცნაურად დიდ რაოდენობას ჰქონდა მაქსიმალური ქულა. 


გამოსაშვები გამოცდების ყველა საგნის აგრეგირებული ქულების სიხშირული განაწილება წლების მიხედვით. მონაცემების წყარო, გამოცდებისა და შეფასების ეროვნული ცენტრი. 

ამავე მონაცემების ანალიზი გვაჩვენებს, რომ გამოცდაზე მეორეჯერ გასულთა 50% წარმატებით ძლევს იმავე გამოცდას. 

2. ქულების დაფარვის გადაწყვეტილება საზიანოა თავად გამოცდაზე გასულებისთვისაც. განსაკუთრებით პრობლემურია ეს მათთვის ვინც მინიმალურ ზღვარს ვერ გადალახავს. მას არ ეცოდინება, თუ რამდენად შორს იყო მისი შედეგი ამ ზღვრისგან. შესაბამისად ეს შედარებით გაართულებს გამოცდებისთვის ხელახალი მომზადების პროცესს. მაგალითად, თუ მოსწავლემ იცის, რომ მას მხოლოდ ერთი მეათედი ქულა დააკლდა ზღვარის გადასალახად, მას ნაკლები ძალისხმევა ჭირდება ხელახალი მომზადებისთვის, ვიდრე მაშინ, როდესაც მას ქულის ასაღებად მნიშვნელოვნად მეტი დააკლდა. 



ზერეგულირება განათლებაში

by February 09, 2018

შემხვედრია ექიმები, რომლებიც, თუ ავადმყოფობის ზუსტ დიაგნოზს ვერ სვამენ, პაციენტს რაც შეიძლება მეტი დაავადების შესაბამის მედიკამენტს უნიშნავენ. მათი არგუმენტია - "გამოვრიცხოთ X, Y, Z". ასე ზოგჯერ არათუ გამოჯანმრთელებას ვერ უწყობენ ხელს, არამედ ავადმყოფს ჯანმრთელობის ახალ პრობლემებს უჩენენ. მსგავსად მოქმედებს განათლების სფეროს გადაწყვეტილების მიმღები, რომელიც სისტემის ზერეგულირებით არის დაკავებული. 

ზერეგულირებას უწოდებენ მიზანშეწონლზე მეტი წესების შემოღებას, რომელიც ორ მნიშვნელოვან შეცდომას ეფუძნება:

  1. არ ითვალისწინებს რეგულირების სფეროში არსებულ ცოდნას;
  2. დაწესებული შეზღუდვებით მნიშვნელოვან ბარიერებს აწესებს განვითარებისთვის, რაც კიდევ უფრო ართულებს იმ პრობლემების მოგვარებას, რამაც რეგულაციების შემოღება გამოიწვია. 
საქართველოს განათლების სისტემას მრავალი ზერეგულირებული მიმართულება აქვს. მაგალითად, ეროვნული სასწავლო გეგმის მეშვეობით, სახელმწიფო ავალდებულებს ყველა საჯარო სკოლას, რომ ყველა მოსწავლე, მე-5-ე დან მე-12-ე კლასებამდე თითქმის ყველა საგანში (სპორტის და თავდაცვის გამოკლებით) ერთსა და იმავე კომპონენტით უნდა შეფასდეს:
  1. საშინაო დავალების შესრულებაში
  2. საკლასო დავალებების შესრულებაში
  3. შემაჯამებელი დავალებების შესრულებაში
მიუხედავად იმის, თუ რა საგანზეა და რა კლასზეა საუბარი, ამ სამი კომპონენტის წონა საერთო ნიშნის გამოყვანისას ერთი და იგივე უნდა იყოს (~33%)

ეროვნული სასწავლო გეგმა ასევე აწესებს იმას, თუ რამდენჯერ უნდა ჩაატაროს (მინიმუმ) მასწავლებელმა შემაჯამებელი შეფასებები თითოეულ კლასში, თითოეულ საგანში, ნებისმიერ სკოლაში, დიდსა თუ პატარაში, სოფლის თუ ქალაქის. 

ამ რეგულაციას არ აქვს მყარი საფუძველი პროფესიულ თუ სამეცნიერო თვალსაზრისით. პირველი, მასწავლებლებისთვის შემაჯამებელი დავალებების რაოდენობის, კომპონენტებისა და მათი წონის განსაზღვრის პოლიტიკის რაიმე დადებითი ეფექტი არ არის დადასტურებული. მეორე, ვიცით, რომ საგნების პრიორიტეტები და სწავლების მიდგომები განსხვავდება და შესაბამისადაც უნდა იყოს მოწყობილი შეფასებაც. მესამე, მოსწავლეების ასაკობრივი თავისებურებების გათვალისწინებაც აუცილებელია. ამიტომაც, მნიშვნელოვანია, რომ დაბალ ასაკში აქცენტი გადატანილი იყოს საკლასო აქტივობებზე, ხოლო შედარებით უფროს ასაკში კი შესაძლებელია საშინაო დავალებების მნიშვნელობის გაზრდაც (რომელიც ასევე შეიძლება იყოს თამაშით შესრულებული). ამ პირობებში გაუმართლებელია კომპონენტებს შორის წონის თანაბარი გადანაწილება, რადგან ეს ერთი მხრივ მასწავლებლებს უბიძგებს, რომ დავალებებს პრიორიტეტი თანაბრად მიანიჭონ მიუხედავად საგნის შინაარსისა, თუ მოსწავლეების ასაკისა. 

მეორე პრობლემაა ის, რომ ეს რეგულაცია ზღუდავს მასწავლებლების და სკოლების ავტონომიას, რაც მათი განვითარების და ზოგადად სისტემის განვითარების ერთ-ერთი საფუძველია. სკოლების მრავალფეროვნების და მასწავლებლების მიდგომების მრავალფეროვნების გარეშე საგანმანათლებლო ინოვაციების წარმოშობის წყარო მნიშვნელოვნად იზღუდება. ამით გადაწყვეტილების მიმღებები ზღუდავენ კარგად მომზადებულ მასწავლებლებს, ინოვაციურ სასკოლო პრაქტიკას და ა.შ. არსებობენ მასწავლებლები და სკოლები, სადაც უკეთესად შეუძლიათ შეფასების კეთება. მაგალითად, შეუძლიათ და უნდათ, რომ სამზე მეტი კომპონენტი გამოიყენონ, რითიც მოსწავლეებს წაახალისებენ, რომ მოექცნენ ერთმანეთს პატივისცემით, იყვნენ შემოქმედებითები, ჩაერთონ აქტიურად სასკოლო და სკოლის გარეთ არსებულ პროექტებში. შესაბამისად, შეფასების სისტემის განვითარებას სახელმწიფო ხელოვნურად აფერხებს ერთი ტიპის სკოლაში და ზოგიერთი მასწავლებლისთვის. 

ამგვარი გადაწყვეტილებების ავტორებისგან მომხრეებისგან ხშირად გამიგია არგუმენტი: სკოლების დიდ ნაწილში და მასწავლებლების დიდ რაოდენობაში გაურკვევლობას იწვევს მათთვის მინიჭებული თავისუფლება. ამიტომაც ვაწესებთ იმ რეგულაციებს, რასაც არ დავაწესებდით იმ შემთხვევაში ყველა სკოლა და მასწავლებელი მზად რომ იყოს ავტონომიურად მუშაობისთვის. სწორედ ეს არგუმენტი მაგონებს ძალიან, თავში მოყოლილ ექიმის ამბავს. უამრავი წესის შემოღებით, სკოლას ვუზღუდავთ მოძრაობის შესაძლებლობას, იმისთვის, რომ უძრაობით წარმოქმნილი პრობლემები მოვაგვაროთ. სინამდვილეში კი ვაავადებთ მთელ სისტემას და მათ შორის მნიშვნელოვნად იმ სკოლებს, რომლებიც შედარებით უფრო ჯანმრთელები იყვნენ ამ რეგულაციების შემოღებამდე. 

მიუხედავად იმისა, რომ მასწავლებლების ნაწილს და სკოლებს სასიცოცხლოდ სჭირდებათ მეტი ავტონომია, ცხადია, რომ არსებობენ ისეთებიც, რომლებსაც ნორმალურად ფუნქციონირებისთვის გარკვეული გარედან თავსმოხვეული ჩარჩო და დახმარება ჭირდებათ.  ამიტომაც არის საჭირო დიფერენცირებული პოლიტიკის პრინციპების დანერგვა, რომლის ფარგლებშიც განსხვავებულ სკოლებს/მასწავლებლებს განსხვავებული რეგულაციები და ასევე მხარდაჭერის სისტემა შეეხება. რეგულაციები ცხადია უნდა იყოს მინიმალური, მაგრამ ამავდროულად სახლმწიფომ უნდა ხელი შეუწყოს სამეცნიერო და პროფესიულ სფეროს წარმომადგენლების ცოდნის გავრცელებას სკოლებში და მასწავლებლებში.

ლიტერატურის პატრიოტული ცენზურა სკოლებში

by February 07, 2018

სოციალურ ქსელში გავრცელებულ ვიდეოში, სკოლის მოსწავლე ამტკიცებს, რომ არ ისწავლის ისეთ ნაწარმოებს, რომლის გმირი არათუ იდეალური არ არის, თავის პრობლემების (ნარკომანია) შესახებ ყვება კიდეც. მისი აზრით ეს არის ნარკოტიკებისკენ ბავშვების წაქეზება. ვიდეოში ის რეკომენდაციას სთავაზობს სამინისტროს, რომ ასეთი ნაწარმოებების ნაცვლად მეტი საქართველოს ისტორია ისწავლებოდეს.

ნაწარმოების გზავნილს და პერსონაჟის მონოლოგს შორის რომ განსხვავებას ვერ ხედავს ბავშვი, არა უშავს, შეიძლება კიდევ ისწავლოს კარგი მასწავლებლის ხელში. არც ისაა დიდი პრობლემა, ლიტერატურის სწავლა რომ პატრიოტული ვარჯიში ჰგონია.


პრობლემები შემდეგია:

  • 4,000 ადამიანზე მეტი იწონებს, 7,000-ზე მეტი ადამიანი ავრცელებს ამ ვიდეოს, აქებს ავტორს გამბედაობისთვის და წუხს იმის შესახებ, თუ რა საშინელი განათლების სისტემა გვაქვს;
  •  მედიამ შექმნა ამ ამბისგან ცირკი და მხარი დაუჭირა პატრიოტიზმის არგუმენტით სასკოლო ლიტერატურის არაკომპეტენტურ ცენზურას;
  • ამას მოყვა კომენტარები განათლების სამინისტროსგან, რომ ალბათ არასწორ ასაკში აკითხებენ (ასწავლიან...), იმედია მასწავლებლები სწორად წარმართავენ დისკუსიას, მიუხედავად იმისა, რომ თურმე სახელმძღვანელოში სწორი კითხვები არაა...



ვისაც ეს ნაწარმოები გაინტერესებთ https://intelekti.ge/book_ge.php?id=365

გაკვეთილის ეტიმოლოგია

by February 01, 2018
საინტერესოა, როდიდან დავიწყეთ სიტყვა გაკვეთილის გამოყენება დღევანდელი მნიშვნელობით? 

სულხან საბა ორბელიანი თავის სიტყვის კონაში, მეჩვიდმეტე-მეთვრამეტე საუკუნეების მიჯნაზე ასეთ განმარტებებს გვთავაზობს:
  • გაკვეთა - გაჭრა;
  • გაკვეთილი - გაჭრილი;
  • გაკვეთილის შექმნა - ულუფის გაჩენა;
  • ულუფა - სხვათა ენათაგან შემოღებულა, ქართულად გაკვეთილი ჰქვიან და როჭიკი.
დაახლოებით 100 წლის შემდეგ, 1812-1825 წლებში ნიკო ჩუბინაშვილის ლექსიკონში უკვე ასეთი განმარტებებია მოცემული:
  • გაკვეთა - (გავჰკვეთ) გაჭრა (განკვეთა ნახე). // (გავუკვეთ) მიცემა მოსწავლეთადმი საქმისა დასასწავლად, ანუ მუშაკთადმი სამუშავოსი, давать, задавать урок, работу.





Simon Janashia. Powered by Blogger.