ექსტერნატის სისტემის გაუმართავობა

მშობლების ნაწილს სურს, მათ შვილებმა სტანდარტულისგან განსხვავებული სასკოლო განათლება მიიღონ. სკოლების ნაწილი ცდილობს ამ სურვილს უპასუხოს. ამიტომაც საქართველოში გაჩნდა სკოლები, რომლებიც განსხვავებულ, უმეტესად უცხოეთში აპრობირებულ განათლების პროგრამებს ეფუძნება.1 ასეთი პროგრამების დიდ ნაწილს საქართველოს განათლების სისტემა არ აღიარებს. შესაბამისად სკოლები, ან ზოგ შემთხვევაში სკოლების გარკვეული სექტორები, რომლებიც ამ ტიპის განათლებას სთავაზობენ ავტორიზებულებიც კი არ არიან.2

რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ არაავტორიზებული სკოლიდან მოსწავლე გადაწყვეტს ავტორიზებულ სკოლაში გადავიდეს? ის ვალდებულია წარმატებულად ჩააბაროს ექსტერნატის გამოცდები ყველა იმ კლასში და ყველა იმ საგანში, რომელიც აქამდე უნდა გაევლო ეროვნული სასწავლო გეგმით. 

ექსტერნატის სისტემა სრულიად გაუმართავია, რადგან 

• ხშირ შემთხვევაში ეს სისტემა აიძულებს მოსწავლეებს ჩააბარონ ათობით გამოცდა. მაგ. ერთ მოსწავლეს ზოგ შემთხვევაში 50-მდე გამოცდის ჩაბარება უწევს. 
• სისტემა არ ითვალისწინებს ეროვნული სასწავლო გეგმის ლოგიკას.

ექსტერნის სისტემა ამგვარად მუშაობს: თუ მაგალითად მოსწავლე 5-9 კლასებში სწავლობდა არაავტორიზებულ სკოლაში, მან უნდა ჩააბაროს მე-5, მე-6, მე-7, მე-8 და მე-9 კლასის მათემატიკა. 

აქ იბადება რამდენიმე კითხვა

• თუ ადამიანი მე-9 კლასის მათემატიკის გამოცდას წარმატებით აბარებს, რაღატომ უნდა ჩააბაროს ასევე მე-5 კლასის მათემატიკა? განა მე-9 კლასის მათემატიკის მოთხოვნების დაძლევა არ არის საკმარისი საფუძველი იმისთვის, რომ მას მეხუთე კლასის მათემატიკის მოთხოვნები დაძლეულად ჩავუთვალოთ? ან თუ არის საგანში რაიმე განსაკუთრებული მოთხოვნა (მაგ. ლიტერატურაში ან ისტორიაში რაიმე ფაქტობრივი ცოდნის აუცილებლად დადასტურება), მაშინ რატომ არ შეიძლება ეს მოთხოვნაც იყოს გათვალისწინებული ნებისმიერი კლასის ექსტერნის ტესტშივე და რატომ არის საჭირო ცალკე ტესტის ჩაბარების მოთხოვნა ყველა კლასისთვის? რატომ ვაკარგინებთ ჩვენს შვილებს რამდენიმე ათეულ გამოცდის ფორმალურად ჩაბარებაზე დროს?
• რა მიზანს ემსახურება არაავტორიზებული სკოლებიდან მოსწავლეების ავტორიზებულში გადმოყვანის ასე გართულება? რა გვირჩევნია, რომ ჩვენი შვილები აღიარებული საგანმანათლებლო სივრცის მიღმა იყვნენ? 
• რატომ უნდა იყოს საგანმანათლებლო სისტემა იმდენად მოუქნელი, რომ საუკეთესო სკოლების მასში ინტეგრირება შეუძლებელი და არასასურველი იყოს?

შენიშვნები

1. ასეთი პროგრამები აქვთ საქართველოში რამდენიმე ყველაზე ძვირადღირებული და პრესტიჟული სკოლებს, მაგალითად როგორიც არის www.newschoolgeorgia.com/ ან www.qsi.org/georgia/grg/

2. შარშან, 2016 წელს ზოგადი განათლების შესახებ კანონში შევიდა ცვლილება, რომლის მიხედვითაც თუ სახელმწიფო ხელშეკრულებას დადებს იმ ორგანიზაციასთან, რომელიც უცხოეთში აღიარებულ პროგრამას ახორციელებს, მის პროგრამის დასრულების დამადასტურებელ დოკუმენტსაც ცნობს. თუმცა, არსად არაა განმარტებული, ჩვენი სტატიის ფარგლებში აღწერილ პრობლემასთან კავშირში, რა უფლებებით სარგებლობენ ამ სკოლების მოსწავლეები, სანამ ისინი დაასრულებენ სწავლას.